Γεωργία

Η Επιστροφή της Γεωργίας με Σύγχρονους Όρους

«Κάποιοι με πραγματική απορία και άλλοι με ειρωνεία μάς ρωτούν όλο και πιο συχνά: Γιατί αυτή η εμμονή σας με τη γεωργία και τη γη; Η απάντηση αφοπλιστική: Γιατί απλούστατα γη σημαίνει πατρίδα και αγάπη προς τη γη. Είναι η ατέλειωτη αγάπη για την πατρίδα. Είναι η γη για την οποία έγραψε ο Λεόντιος Μαχαιράς, ο Κώστας Μόντης και ο Δημήτρης Λιπέρτης. Είναι η γη που ζωγράφισε ο Αδαμάντιος Διαμαντής, ο Τηλέμαχος Κάνθος και ο Μιχάλης Κάσιαλος. Είναι η γη που τραγούδησε ο Μάριος Τόκας και τόσοι άλλοι. Μια γη, μια αγάπη που δεν έχει όρια, από την Πάφο στο Ριζοκάρπασο και από τη Λεμεσό στην Κερύνεια. Γι’ αυτήν ζούμε και γι’ αυτήν θα πολεμάμε».

Εν μέσω ενός άνισου αγώνα ανά το παγκόσμιο για επιβίωση σε συνθήκες πανδημίας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί για σοβαρή έλλειψη τροφίμων. Η εισαγωγή τροφίμων είναι πλέον δύσκολη και πανάκριβη. Ο πόλεμος στην Ουκρανία κάνει τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα. Ωστόσο κάθε κρίση δημιουργεί και ευκαιρίες. Είναι, λοιπόν, η κατάλληλη στιγμή για να δώσουμε κίνητρα στους γεωργούς και στους κτηνοτρόφους μας, ώστε να αυξήσουν την παραγωγή τους. Αυτή η διεθνής κρίση είναι ευκαιρία για να δημιουργήσουμε και πάλι την αγροτική μας υποδομή, όχι με όρους της δεκαετίας του ’60, αλλά με όρους της σύγχρονης εποχής.

Μας δίνεται δηλαδή μια ανεπανάληπτη ευκαιρία να ξαναδούμε και να σχεδιάσουμε τον γεωργικό τομέα ριζικά, να αντιληφθούμε τι δεν κάναμε σωστά όλα αυτά τα χρόνια, να διερωτηθούμε πώς άλλες χώρες με δυσμενέστερες καιρικές συνθήκες τα καταφέρνουν καλύτερα. Πώς, για παράδειγμα, η Ολλανδία –λίγο μεγαλύτερη από την Πελοπόννησο– παράγει πολύ περισσότερα αγροτικά προϊόντα απ’ ό,τι η Ελλάδα; Ο λόγος είναι σχετικά απλός: εκεί χρησιμοποιούν εκτεταμένα την επιστήμη για την παραγωγή.

Δείτε τα μεγέθη: Η Ολλανδία, με 45 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργειών, παράγει περίπου σε αξία €1.700 ανά στρέμμα. Το Ισραήλ, με 6 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργειών, παράγει περίπου σε αξία €1.290 ανά στρέμμα. Η Ελλάδα, με 37 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργειών, παράγει περίπου σε αξία €190 ανά στρέμμα. Η Κύπρος δεν απέχει πολύ από την Ελλάδα: είμαστε 1 προς 9 σε σχέση με την Ολλανδία.

Γιατί άραγε; Η απάντηση είναι απλή: Η Ολλανδία ακολουθεί πολιτική αγοράς. To Ισραήλ ακολουθεί πολιτική καινοτομίας. Εμείς, ως συνήθως, ακολουθούμε πολιτική κομματικών σκοπιμοτήτων! Ξοδεύαμε εδώ και χρόνια από τα διαρθρωτικά ταμεία για να φτιάχνουμε πεζοδρόμους και καλλωπιστικά έργα στην ύπαιθρο, αντί να επενδύουμε στην πραγματική γεωργική ανάπτυξη. Έχουμε εγκαταλείψει τα χωριά μας. Κλείσαμε μικρά σχολεία για να «εξοικονομήσουμε» τον μισθό ενός δασκάλου! Εγκαταλείψαμε σιγά σιγά την ύπαιθρο και μαζί τη γεωργοκτηνοτροφική μας παραγωγή.

Τον τομέα της γεωργίας δεν θα έπρεπε να τον βλέπουμε μόνο με οικονομικούς όρους, αλλά κυρίως με στρατηγικούς και γεωπολιτικούς όρους αυτάρκειας. Ας αντιγράψουμε χώρες όπως η Ολλανδία και το Ισραήλ και ας εισαγάγουμε στη γεωργία την επιστήμη και την τεχνολογία. Παράλληλα με τον αγροτικό τομέα, θα πρέπει να χτίσουμε μια σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων, εκσυγχρονίζοντας κλάδους σπουδών στα πανεπιστήμιά μας οι οποίοι έχουν σχέση με το αντικείμενο και φτιάχνοντας μια αλυσίδα τροφοδοσίας σταδιακά ανεξάρτητη από εισαγωγές. Οι συνέργειες αποδίδουν, ωστόσο δεν προκύπτουν από μόνες τους – χρειάζονται δημιουργική στρατηγική.

Κάποια σημαντικά βήματα θα πρέπει να γίνουν άμεσα. Καλούμαστε να σταθούμε δίπλα στους γεωργούς μας. Πρόσφατα προσφέρθηκε στους γεωργούς δωρεάν νερό για τις καλλιέργειές τους. Είναι ένα καλό βήμα, αλλά μικρό. Το κράτος θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε πιο ουσιαστική στήριξη. Συγκεκριμένα:

  1. Το κράτος θα πρέπει να αποπληρώσει πολλές αποζημιώσεις που ακόμη χρωστάει στους γεωργούς (π.χ. αποζημιώσεις για τα σιτηρά).
  2. Με τον περιορισμό των λαϊκών αγορών, οι έμποροι πλέον επιβάλλουν τις τιμές και οι γεωργοί υποφέρουν. Το κράτος θα πρέπει να παρέμβει.
  3. Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλες τις γεωργικές μονάδες παραγωγής θα πρέπει να μειωθεί και να δοθεί η κατάλληλη στήριξη στους ιδιοκτήτες τους, ώστε να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά συστήματα σε άγονη γη. Αυτή η κρίση μάς έχει δείξει ότι η πολιτική χρήσης καλής γεωργικής γης για μια αμφιλεγόμενη ανάπτυξη υπήρξε καταστροφική.
  4. Το κράτος θα πρέπει να προσφέρει στους γεωργούς σύγχρονα γεωργικά μηχανήματα με χαμηλό ενοίκιο, στα οποία να έχουν όλοι πρόσβαση. Υπάρχουν χώρες με κρατικούς στόλους γεωργικών μηχανημάτων που ενοικιάζονται στους γεωργούς, ώστε να μην αναγκάζεται ο καθένας ξεχωριστά να αγοράζει το δικό του.

Εφόσον ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι θα υπάρξει περαιτέρω έλλειψη τροφίμων, ας αξιοποιήσουμε το καλό κλίμα και την υδατικά καλή χρονιά που είχαμε, ώστε να δημιουργήσουμε πλεόνασμα και να μπορούμε να εξαγάγουμε προϊόντα. Γιατί όταν εξάγεις σε μέρες διεθνών ελλείψεων, αποκτάς νέες αγορές τις οποίες δεν θα χάσεις ποτέ. Είναι δηλαδή μια σημαντική επένδυση για το μέλλον.

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Ε.Ε.: «ΑΠΟ ΤΟ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ»
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη διακήρυξή της «Από το αγρόκτημα στο πιάτο: Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων» (COM[2020] 381 final), θέτει τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία της κυκλικής οικονομίας και την περιβαλλοντική ουδετερότητα της Ε.Ε., ενώ παράλληλα επιδιώκει να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια, καταπολεμώντας την απάτη στη διατροφική αλυσίδα.

Πιο κάτω διατυπώνονται μερικές εισηγήσεις για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής, οι οποίες ταυτόχρονα προωθούν και υποστηρίζουν τις εθνικές προτεραιότητες της Κύπρου:

Έξυπνη γεωργία (Smart Agriculture)
Σε εθνικό επίπεδο, η στρατηγική έξυπνης ειδίκευσης της Κύπρου προβλέπει έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Ωστόσο μια πολιτική δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη εάν μέρος των ενδιαφερομένων (π.χ. οι αγρότες) δεν μπορεί να συμμετάσχει σε αυτήν. Προκειμένου να γίνει κατορθωτός ο μετασχηματισμός της κυπριακής γεωργίας σε έναν τεχνολογικά καθοδηγούμενο τομέα, είναι ύψιστης σημασίας η έγκαιρη, ολοκληρωμένη και αποτελεσματική ενημέρωση των κοινωνικών εταίρων, και ιδίως των παραγωγών τροφίμων, για τις μεθόδους, τα μέσα και τις δυνατότητες χρηματοδότησης που θα συνοδεύσουν αυτόν τον τεχνολογικό μετασχηματισμό. Εκτός από τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό, που θα πρέπει να επιδοτηθεί από το κράτος (πιθανώς μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης), και την εγκατάσταση και αναβάθμιση τεχνολογικής υποδομής που χρησιμοποιείται από φορείς οι οποίοι εφαρμόζουν τη γεωργική πολιτική, θα πρέπει να σχεδιαστεί ένα καθολικό και οριζόντιο πρόγραμμα για την κατάρτιση/εκπαίδευση των παραγωγών σχετικά με τη χρήση των έξυπνων τεχνολογιών.

Κλιματική αλλαγή και γεωργία
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί, πιθανότατα, τη μεγαλύτερη απειλή για τη γεωργία στην Κύπρο. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας αφορούν μια συνεχή, σταδιακή και σχετικά έντονη αύξηση της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και μείωσης των ετήσιων βροχοπτώσεων. Παρότι ο γεωργικός τομέας στην Κύπρο αντιμετωπίζει ήδη έλλειψη νερού, η κλιματική αλλαγή αναμένεται να προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα στην ποιότητα και την ποσότητα των υπόγειων υδάτων στο μέλλον, όπως η αυξημένη ζήτηση νερού για άρδευση, η μειωμένη διαθεσιμότητα νερού και η επιδείνωση της ποιότητας των υδάτων. Επιπλέον, ένα σημαντικό πρόβλημα στις παράκτιες γεωργικές περιοχές του νησιού είναι η υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων, που οδηγεί στη διείσδυση του θαλασσινού νερού στον υδροφορέα, με αποτέλεσμα την αλάτωση των εδαφών, η οποία με τη σειρά της οδηγεί στη μείωση της ποιότητας του εδάφους και της απόδοσης των καλλιεργειών. Η προσαρμογή της γεωργίας στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να επιδιωχθεί μέσω ενός περιεκτικού και οριζόντιου συνόλου μέτρων στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κλιματική Αλλαγή. Τα ενδιαφερόμενα μέρη που εμπλέκονται άμεσα στον αγροδιατροφικό τομέα θα πρέπει να εξοικειωθούν με τις αναμενόμενες κλιματικές αλλαγές και επιπτώσεις και να λάβουν κίνητρα, γνώση και καθοδήγηση για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.

Διαφοροποίηση της παραγωγής
Η γεωργική δραστηριότητα στην Κύπρο κατάφερε να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας σε δύσκολες στιγμές, όπως, για παράδειγμα, μετά την τουρκική εισβολή το 1974. Εκτός από τη διασφάλιση της επάρκειας τροφίμων, ο γεωργικός τομέας παρέχει επικερδή απασχόληση σε σημαντικό μέρος του πληθυσμού και εξασφαλίζει υψηλά ποσά συναλλάγματος από τις εξαγωγές γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων. Από αυτή την άποψη, η λειτουργία της γεωργίας εξυπηρετεί τον κύριο στόχο της, που είναι η παροχή επισιτιστικής ασφάλειας για τον τοπικό πληθυσμό. Φυσικά, η κλιματική αλλαγή επιβάλλει περιορισμούς και επηρεάζει την ποσότητα και την ποιότητα της παραγωγής τροφίμων, ωστόσο δημιουργεί ταυτόχρονα και ευκαιρίες. Προκειμένου να διαφοροποιηθεί η γεωργία στην Κύπρο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ορισμένα μέτρα που προτείνονται περιλαμβάνουν τη βελτίωση και τη χρήση ποικιλιών καλλιεργειών ανεκτικών/ανθεκτικών στη θερμοκρασία/ξηρασία, τη χρήση τοπικών ποικιλιών (landraces) δημητριακών ή/και τοπικών λαχανικών και ποικιλιών δέντρων, την ενίσχυση της ποικιλομορφίας ποικιλιών ή καλλιεργειών (διαφοροποίηση) με την καλλιέργεια διαφόρων ποικιλιών της ίδιας καλλιέργειας αντί για μία, τη βελτίωση της πατάτας για πρώιμη ωρίμανση και άλλων ποικιλιών λαχανικών για μικρότερες περιόδους βροχών και τη χρήση αυτόχθονων φυτών, ανθεκτικών σε αντίξοες καιρικές συνθήκες και προσαρμοσμένες στο τοπικό περιβάλλον. Άλλοι τρόποι διαφοροποίησης της γεωργίας περιλαμβάνουν την αλλαγή των τρεχουσών καλλιεργητικών πρακτικών/μεθόδων για προσαρμογή των καλλιεργειών, όπως η ενωρίτερη φύτευση ή σπορά, η εφαρμογή συντήρησης και η μηδενική άροση, η καλλιέργεια λαχανικών σε κλειστά συστήματα παραγωγής (θερμοκήπια, χωρίς έδαφος κ.λπ.), η μετεγκατάσταση καλλιεργειών (όπως αμπέλια) σε υψηλότερο και πιο δροσερό υψόμετρο και η τεχνητή σκίαση των αμπελώνων. Για να βοηθηθούν οι αγρότες να προσαρμοστούν στις αλλαγές του κλίματος, θα απαιτηθεί η βελτίωση των γεωργικών συμβουλευτικών και εξωτερικών υπηρεσιών, η ενίσχυση της τοπικής θεσμικής υποστήριξης για την προώθηση μέτρων προσαρμογής και η ανάπτυξη/βελτίωση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης.

Έρευνα – Καινοτομία – Σύστημα διαχείρισης της γνώσης στη γεωργία 
Για την επίτευξη του στόχου, επιβάλλεται να δημιουργήσουμε μια καινούργια «γεωργική γενιά» όπου νέοι άνθρωποι, πλήρως εξοικειωμένοι με την ψηφιακή τεχνολογία, θα μπορούν να εργαστούν στον γεωργικό τομέα με αποτελεσματικό και ελεγχόμενο τρόπο. Χρειάζεται να μεταβούμε σε ένα νέο μοντέλο αναγεννητικής γεωργίας σε πλήρη αρμονία με τη φύση και τους φυσικούς κύκλους της, σε μια περιοχή μάλιστα η οποία ήδη δοκιμάζεται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Μέσα από τη μετάβαση στην αναγεννητική γεωργία μπορούμε να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα του κυπριακού γεωργικού τομέα αυξάνοντας την ανθεκτικότητά του και συνεισφέροντας, κατ’ επέκταση, στην αυτάρκεια της χώρας σε τρόφιμα, όταν και εφόσον αυτό χρειαστεί.

Προτείνουμε τις παρακάτω δράσεις:

  1. Εκπαίδευση: Ανάπτυξη της κατάρτισης για τους υφιστάμενους και τους νέους αγρότες μέσω μιας καινοτόμου Γεωργικής Σχολής.
  2. Σχεδιασμός και ζωνοποίηση: Η Κύπρος μπορεί να ζωνοποιηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό, ώστε να ενθαρρυνθούν εκείνες οι πρακτικές που θα προωθούν την ανθεκτικότητα.
  3. Ανάπτυξη της κατάρτισης για το προσωπικό του Υπουργείου Γεωργίας: Οι αρμόδιοι υπάλληλοι θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν σε βάθος τεχνική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της παροχής στους γεωργούς σχεδίων μετάβασης από χημικές σε βιολογικές μεθόδους.
  4. Συνεταιρισμοί: Οι περισσότερες κυπριακές γεωργικές μονάδες είναι μικρού μεγέθους και, συνεπώς, οι συνεταιρισμοί είναι απαραίτητοι για επενδύσεις σε γεωργικό εξοπλισμό και δομές για τον μετασχηματισμό και τις άμεσες πωλήσεις προϊόντων και την παροχή δίκαιου εισοδήματος στους αγρότες.
  5. Έρευνα: Θα πρέπει να ιδρυθεί μια καινοτόμος Γεωργική Σχολή, η οποία, μεταξύ άλλων, θα προωθεί και θα συντονίζει την πολυεπιστημονική έρευνα σε όλες τις διαφορετικές πτυχές της γεωργικής ανάπτυξης. Η Κύπρος μπορεί να γίνει περιφερειακός κόμβος για έρευνα και καινοτομία.
  6. Το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών θα πρέπει να στηριχτεί περισσότερο, τα εργαστήριά του να εισέλθουν πραγματικά στη νέα εποχή με σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή και να στελεχωθούν με νέους ερευνητές. Να προωθηθεί η δικτύωσή τους με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα της χώρας. Η ενίσχυση της εφαρμοσμένης γεωργικής έρευνας είναι σήμερα αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε.
  7. Πλήρης εκμετάλλευση των πόρων/κονδυλίων της Ε.Ε.: Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), η οποία θα τεθεί σε ισχύ από τον επόμενο χρόνο, δίνει τεράστια σημασία στο περιβάλλον και στην επίδραση που η γεωργία έχει σε αυτό. Ειδική έμφαση θα δοθεί στις μικρές και μεσαίες αγροτικές επιχειρήσεις, η βοήθεια προς τις οποίες όμως θα είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα αποτελέσματα που αυτές θα έχουν σε συνδυασμό με τη φιλικότητά τους προς το περιβάλλον.

Μεγιστοποίηση των παράπλευρων κερδών στις συγκοινωνίες, τον τουρισμό και τη γεωργία
Η χώρα μας διαθέτει το μεγάλο πλεονέκτημα της ηλιοφάνειας. Έχουμε δεσμευτεί απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι πριν από το 2030 ένα μεγάλο μέρος του ενεργειακού μας μείγματος θα προέρχεται από τον ήλιο. Με τις συγκεκριμένες προτάσεις μας, ο στόχος αυτός θα υπερκαλυφθεί σύντομα. Όπως έχει προαναφερθεί, αυτό θα μας κάνει πιο ανταγωνιστικούς σε όλα τα επίπεδα. Πρώτα πρώτα, θα υπάρξει άνοδος της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού μας προϊόντος. Μέσω της πρόσβασης σε φτηνή ενέργεια, θα έχουμε επίσης πρόσβαση σε φτηνό νερό. Επιπλέον, πέρα από τις χαμηλές τιμές, εξασφαλίζεται αφθονία νερού, που ανεξαρτητοποιεί τη γεωργία από τις καιρικές συνθήκες. Η αφθονία σε νερό θα μας δώσει την ευκαιρία να ξαναφτιάξουμε τους βιοτόπους που χάσαμε και τις λίμνες που εξαφανίστηκαν με την πάροδο του χρόνου. Θα διορθώσουμε τις ζημιές στα υπόγεια ύδατα, θα δούμε από την αρχή την ανάπτυξη του Τροόδους, θα στραφούμε προς τις βιολογικές και οργανικές καλλιέργειες. (Σημειώστε ότι οι Γερμανοί εξάγουν βιολογικά προϊόντα αξίας πέραν των 15 δισ. ευρώ!) Θα χρησιμοποιήσουμε νέες μεθόδους παραγωγής. Θα ανοίξουμε τον δρόμο για μαζική επιστροφή των ανθρώπων στην ύπαιθρο με όρους του 21ου αιώνα και όχι περασμένων δεκαετιών. Η ανάπτυξη μιας εναλλακτικής γεωργίας θα μας δώσει επίσης νέες δυνατότητες παραγωγής ενέργειας από βιομάζα. Θα αρχίσει, δηλαδή, να δημιουργείται ένας αειφόρος, πράσινος κύκλος!

Με αυτούς τους όρους, θα έχουμε ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο τουριστικής βιομηχανίας, το οποίο θα αποτελείται από ανθρώπινο δυναμικό και τουρίστες ευαισθητοποιημένους σε θέματα πράσινης ανάπτυξης. Οι επισκέπτες δεν θα έρχονται στην Κύπρο μόνο για τις παραλίες, τις αρχαιότητες και τη φυσική της ομορφιά, αλλά και για την ποιότητα των υπηρεσιών της, την πράσινη ενέργεια, τα βιολογικά, οργανικά και υγιεινά προϊόντα που θα παράγει η χώρα. Ο τουρίστας θα έχει στο πιάτο του έναν κόσμο που θα προέρχεται εξ ολοκλήρου από την τοπική φύση. Θα δημιουργήσουμε μια καινούργια εικόνα για την πατρίδα μας, μια «πράσινη πολιτεία».

Συμπερασματικά
Χάσαμε ένα μεγάλο κομμάτι της πατρίδας μας με την τουρκική εισβολή του 1974. Τεράστιες εκτάσεις γεωργικής γης και σημαντικοί υδάτινοι πόροι είναι από τότε υπό κατοχή. Ξεκινήσαμε με το σύνθημα «ούτε σπιθαμή γης ακαλλιέργητη» και φτάσαμε σε μια εποχή όπου η γεωργική γη σιγά σιγά μετατρέπεται σε ξενοδοχεία, πολυτελείς οικίες και πολυκατοικίες για τους ξένους.

Το κομματικό σύστημα γύρισε εδώ και δεκαετίες την πλάτη του στο Τρόοδος. Μεγάλο μέρος της εκκλησιαστικής γης παραμένει αναξιοποίητο, τεράστιες εκτάσεις κρατικής γης είναι επίσης εκτός παραγωγής. Ταυτόχρονα, νέοι γεωργοί είναι ακτήμονες και δεκάδες νέοι γεωπόνοι αναξιοποίητοι.

Η χρήση της τεχνολογίας στην αύξηση της παραγωγής στον πρωτογενή τομέα και η δημιουργία μονάδων μεταποίησης στην ύπαιθρο, επιστρατεύοντας σύγχρονα μέσα ρομποτικής, είναι μέρος των βασικών πτυχών αυτού του προγράμματος.

Η οικονομική κρίση της χώρας μας δεν μας δίδαξε, δυστυχώς, απολύτως τίποτα. Την επόμενη μέρα συνεχίσαμε να κάνουμε ό,τι κάναμε και πριν. Η χρεοκοπία του συνεργατισμού μετά το 2013 είναι η πλέον μελαγχολική μαρτυρία.

Σε ώρες δύσκολες, στηρίζοντας τη γεωργία μας, ανακαλύπτουμε και πάλι τη γη μας. Γιατί, απλούστατα, γη σημαίνει πατρίδα. Και η αγάπη προς τη γη δεν είναι τίποτε άλλο παρά απέραντη αγάπη για την πατρίδα.

 

 

 

 

 

New Wave News

Ενημερωθείτε πρώτοι για τις εξελίξεις και την πορεία του κινήματος!

* Με την αποστολή του email σας αποδέχεστε την επεξεργασία του για σκοπούς ενημέρωσής σας σχετικά με τα νέα του Κινήματος. Μπορείτε να αφαιρέσετε τα στοιχεία σας ανα πάσα στιγμή. Τα στοιχεία σας τυγχάνουν χειρισμού στη βάση της Πολιτικής Διαχείρισης Προσωπικών Δεδομένων του Κινήματος.

Νέο Κύμα - Volt Cyprus
X