Η εισβολή που δεχτήκαμε το 1974 και η συνεχιζόμενη κατοχή είναι μια επιβεβαίωση ότι η Κύπρος πρέπει να αντισταθμίσει το μικρό της γεωγραφικό και πληθυσμιακό μέγεθος με τη δημιουργία ενός ποιοτικού και τεχνολογικού πλεονεκτήματος. Εάν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στην Εθνική Φρουρά (ΕΦ) και στην παραγωγική οικονομία, τότε θα μπορούσαμε να τα καταφέρουμε.

Στις σημερινές δύσκολες μέρες, με τις σημαντικές γεωπολιτικές ανατροπές αλλά και τον ευρύτερο αναθεωρητισμό, η άμυνα είναι βασικό εργαλείο άσκησης πολιτικής. Από τη στιγμή που η κατοχή στην πατρίδα μας συνεχίζεται και δεχόμαστε καθημερινά απειλές από την Τουρκία, η ενίσχυση της αμυντικής μας ικανότητας είναι απλώς θέμα φυσικής επιβίωσης.

Το κείμενο που ακολουθεί αναφορικά με την άμυνα της χώρας έχει ως στόχο να αποτελέσει μια βάση για συζήτηση και γόνιμο προβληματισμό μεταξύ των μελών και των φίλων του Νέου Κύματος αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία. Συνιστά μια προσπάθεια να ξεπεραστεί η στερεοτυπική, επιφανειακή συζήτηση (μέσα και έξω από την Κύπρο) που στήθηκε γύρω από το θέμα εδώ και εξήντα χρόνια.

Στον σύγχρονο κόσμο, η άμυνα μιας χώρας δεν περιορίζεται μόνο στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς, αλλά και στην ισχυρή οικονομία, στην αξιόλογη εκπαίδευση, στην κοινωνική συνοχή και στην παραγωγή πολιτισμού.

Η πατρίδα μας χρειάζεται ένα καινούργιο μοντέλο άμυνας. Όμως κάθε τέτοιο μοντέλο αφορά μια πολιτεία την οποία ο κάθε απλός στρατιώτης θα θέλει να υπηρετήσει γιατί θα νιώθει ότι η πολιτεία αυτή νοιάζεται γι’ αυτόν, προασπίζεται τα συμφέροντά του και του δίνει ευκαιρίες –ευκαιρίες που είναι οι ίδιες για όλους.

Το Νέο Κύμα θεωρεί ότι η άμυνα κάθε ευρωπαϊκής χώρας είναι υπόθεση της Ευρώπης και πρέπει να διασφαλίζεται μέσα από έναν κοινό ευρωπαϊκό στρατό. Μέχρι να φτάσουμε όμως στο σημείο όπου τα ευρωπαϊκά μας σύνορα θα είναι κοινά για όλους, και άρα και η άμυνα θα καταστεί κοινή μας υπόθεση, κάθε χώρα υποχρεούται να διαφυλάξει από μόνη της την εθνική της κυριαρχία και την ανεξαρτησία της.

Προκειμένου να διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία την αποτρεπτική ικανότητα να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα σε ξηρά, θάλασσα και αέρα, θα πρέπει να αναληφθούν δράσεις, να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες, αλλά και να γίνει, όπου απαιτείται, επανασχεδιασμός.

Η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να θεσμοθετήσει ένα Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ), στα πρότυπα της αντίστοιχης δομής στο Ισραήλ, με ξεκάθαρες εξουσίες και με εξειδικευμένη επιστημονική στήριξη. Το ΣΕΑ δεν θα έχει απλώς συμβουλευτικό ρόλο, αλλά θα καθορίζει σε πολλαπλό επίπεδο τους στρατηγικούς στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ό,τι αφορά την άμυνά της.

Στις παρούσες επικίνδυνες συνθήκες, η επαναφορά του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου με νέους όρους είναι επιβεβλημένη. Ο ενιαίος αμυντικός χώρος, μετά τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή μας, διευρύνεται, και σε αυτόν τον χώρο έχουν θέση, εκτός από την Κύπρο και την Ελλάδα, η Αίγυπτος και το Ισραήλ.

«ΚΑΝΟΝΙΑ Ή ΒΟΥΤΥΡΟ;»

Είναι, βέβαια, προβληματικές οι δαπάνες σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όμως αυτή είναι για την ώρα η μοίρα μας. Το ερώτημα εξάλλου «Κανόνια ή βούτυρο;» το έχει ήδη απαντήσει η Ιστορία. Η ελευθερία στοιχίζει· και στοιχίζει ακριβά. Όλες αυτές οι δαπάνες δεν πρέπει να είναι αποσπασματικές, αλλά να αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου στρατηγικού σχεδιασμού ο οποίος να εκτείνεται σε βάθος χρόνου. Απαιτείται η χάραξη μιας ολιστικής πολιτικής εξοπλισμών, σύμφωνα με τους καθορισμένους στρατηγικούς μας στόχους. Ταυτόχρονα, πρέπει να λειτουργεί μια αυστηρή επιτροπή ελέγχου και διαφάνειας σε ό,τι αφορά τις αγορές εξοπλισμού, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι κάθε ευρώ του Κύπριου φορολογούμενου δαπανάται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Απαιτείται αύξηση του προϋπολογισμού που διατίθεται για εξοπλιστικά προγράμματα, στο μέτρο που μας επιτρέπουν, ασφαλώς, οι οικονομικές μας δυνατότητες. Χρειάζεται να γίνει επαναξιολόγηση του φόρου άμυνας, η οποία να περιλαμβάνει ποσοστιαία οικονομική συνεισφορά από μεγαλοεπιχειρηματίες και ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Επίσης, η απαίτησή μας για στρατιωτική στήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως χώρα που βρίσκεται στο πλέον προχωρημένο σύνορό της, θα πρέπει να ενταθεί.

Τα εξοπλιστικά προγράμματα πρέπει να συνδεθούν με τη δημιουργία ερευνητικών υποδομών στο στράτευμα. Επείγει άλλωστε η ενθάρρυνση επιχειρήσεων για ανάπτυξη αμυντικών συστημάτων στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η σημερινή τεχνολογία μάς δίνει τη δυνατότητα ανάπτυξης έξυπνων αμυντικών συστημάτων χαμηλού κόστους και υψηλής αξιοπιστίας. Η διασύνδεση της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ) με τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα της χώρας, αλλά και τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, είναι σήμερα περισσότερο επιβεβλημένη από ποτέ, γιατί είναι δεδομένο ότι θα επιφέρει προστιθέμενη αξία.

Θα πρέπει να προχωρήσουμε αμέσως σε ανάπτυξη νέων πρωτοβουλιών από μέρους μας για συμπαραγωγή τέτοιων συστημάτων με άλλες χώρες. Αυτή η πολιτική θα οδηγήσει σταδιακά στη δημιουργία αμυντικής βιομηχανίας, με σημαντικά οφέλη όπως τα παρακάτω:

(α) μείωση κόστους αμυντικών δαπανών,

(β) επαναπατρισμός επιστημόνων και δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας,

(γ) συνέργειες με τον ευρύτερο βιομηχανικό ιδιωτικό τομέα,

(δ) δημιουργία εξαγωγικών δυνατοτήτων.

Το κράτος του Ισραήλ είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Χρειάζεται επίσης μια εις βάθος αναδιοργάνωση της ΕΦ, αφού η υπάρχουσα οργάνωση πάσχει. Η τελευταία προσπάθεια που έγινε αποδείχθηκε βεβιασμένη και χωρίς βαθιές τομές. Για παράδειγμα, ο Αρχηγός της ΕΦ φαίνεται ότι δεν ήταν ενήμερος για τη μείωση της στρατιωτικής θητείας και το έμαθε από το Twitter!

ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ: ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Εφόσον το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί την πιο πολύτιμη περιουσία της ΕΦ, θα πρέπει να εμπεδωθεί σε όλους ένα αίσθημα αξιοκρατίας και διαφάνειας, ειδικά μεταξύ των μόνιμων στελεχών. Προτείνουμε, λοιπόν, τα ακόλουθα σημεία:

1. Ενθάρρυνση των στελεχών για απόκτηση δεύτερου πτυχίου και μεταπτυχιακού σε κατευθύνσεις που το ΓΕΕΦ/Υπουργείο Άμυνας θα υποδεικνύει. Όλα τα στελέχη της ΕΦ, ακόμη κι αν διοικούν μικρές ομάδες, θα πρέπει να εκπαιδευτούν σε θέματα διοίκησης και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού.

2. Μεταθέσεις στελεχών μόνο μέσω μοριοδότησης και με απόλυτη διαφάνεια.

3. Επιλογή αξιωματικών για θέσεις εξωτερικού μέσω θεσμοθετημένης διαδικασίας υπό τον Αρχηγό της ΕΦ και όχι τον Υπουργό Άμυνας. Είναι απαραίτητη η απομάκρυνση της ΕΦ από κομματικές επιρροές.

4. Τροποποίηση των κανονισμών περί προαγωγών και αποστρατειών αξιωματικών, ώστε οι κρίσεις να είναι απόλυτα αξιοκρατικές και βάσει μετρήσιμων κριτηρίων.

5. Οι προαγωγές στον βαθμό του ταξίαρχου και του υποστράτηγου, που αποτελούν θέσεις με σημαντικότατο μερίδιο ευθύνης για επιλογές και αποφάσεις γεωπολιτικής σημασίας, επιβάλλεται να αξιολογούνται μέσα και από συνεντεύξεις τις οποίες θα διενεργεί συγκεκριμένη επιτροπή, που θα συναπαρτίζεται από καθηγητές διεθνών σχέσεων, στρατηγικής, γεωπολιτικής και επικοινωνίας.

6. Ετοιμασία πρότασης νόμου για εθελοντική στράτευση των γυναικών. Προκειμένου να επιτευχθεί, απαιτείται πρώτα καλλιέργεια πνεύματος και παροχή κινήτρων. Η στράτευση των γυναικών θα ενισχύσει και θα αναβαθμίσει σημαντικά την ΕΦ σε ανθρώπινο δυναμικό και θα επιφέρει αληθινή ισότητα μεταξύ όλων των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

7. Επέκταση και περαιτέρω αναβάθμιση του θεσμού των μόνιμων οπλιτών της ΕΦ.

8. Επίλυση του προβλήματος της έλλειψης ικανοποιητικού αριθμού ιατρών στις μονάδες με τη χορήγηση αναστολής σε όλους τους Κύπριους φοιτητές ιατρικών σχολών στην Κύπρο μέχρι την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Η θητεία των νέων αυτών θα είναι υποχρεωτική για 14 μήνες μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους και πριν από τη διεκδίκηση θέσης ειδικότητας. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει εντός των μονάδων ικανός αριθμός ιατρών –κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα– ώστε να καλύπτονται επαρκώς οι ανάγκες του προσωπικού, με άμεσο αποτέλεσμα την αποφόρτιση των ΤΑΕΠ.

9. Αναβάθμιση της εφεδρείας, επανεξέταση του τρόπου παρουσίασης και δημιουργία οργανικών δεσμών μεταξύ των εφέδρων. Ο χρόνος που αφιερώνεται από τους εφέδρους στην ΕΦ πρέπει να είναι ουσιαστικός και να δίνει την αίσθηση πραγματικής προσφοράς.

10. Αναβάθμιση της εκπαίδευσης και εκ βάθρων επανασχεδιασμός των θεσμών της Εθνοφυλακής και της Παλλαϊκής Άμυνας. Η αξία των κατοικημένων τόπων αναδεικνύεται μέσα από τις διαστάσεις ύψος-πλάτος-βάθος στις αστικές επιχειρήσεις και αποδεικνύεται περίτρανα η βαρύτητα που πρέπει να δοθεί. Η άμυνα εντός κατοικημένων τόπων λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής ισχύος, και κάτι τέτοιο εξαναγκάζει τον αντίπαλο να καταβάλλει μεγαλύτερη προσπάθεια, να χρησιμοποιεί περισσότερες δυνάμεις και να προσαρμόζει την τακτική του. Το κρίσιμο είναι να αντέξουμε και να διατηρήσουμε τις θέσεις μας όσο το δυνατόν περισσότερο, με την ελπίδα να ενεργοποιηθεί ο διεθνής παράγοντας.

11. Σύσταση συνδέσμων εφέδρων, όπου δεν υπάρχουν.

12. Δημιουργία, υπό το ΥΠΑΜ, Διεύθυνσης Βετεράνων, η οποία θα ασχολείται αποκλειστικά με θέματα που αφορούν τους βετεράνους και τους αιχμαλώτους πολέμου. Πρόκειται για μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στις δύσκολες στιγμές της πατρίδας και οι οποίοι μέχρι σήμερα παραμένουν σε πολύ μεγάλο βαθμό παραμελημένοι από το κυπριακό κράτος. Μέσω αυτής της δομής, θα παρέχεται υποστήριξη για την αντιμετώπιση πολλών και ποικίλων προβλημάτων, πολλά εκ των οποίων συνδέονται με το μετατραυματικό στρες.

13. Ενθάρρυνση της πολιτιστικής δημιουργικότητας των στελεχών της ΕΦ και των στρατευσίμων, με στόχο την περαιτέρω εμπέδωση της αγάπης για την πατρίδα.

Πρέπει να μετατρέψουμε την ΕΦ σε χώρο όπου θα παρέχονται στους νέους μοναδικές εμπειρίες και σημαντικές δεξιότητες. Να συνειδητοποιήσουν ότι η θητεία τους δεν είναι χαμένος χρόνος και να νιώθουν υπερήφανοι για τις μονάδες όπου υπηρέτησαν.

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ

Οι εγκαταστάσεις της ΕΦ πρέπει να αναβαθμιστούν αμέσως. Απαιτούνται καινούργια κτίρια σε πολλά στρατόπεδα, που να προσφέρουν ανθρώπινες συνθήκες εργασίας στους μόνιμους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, στα τα παιδιά μας που υπηρετούν τη θητεία τους και στους εφέδρους. Οι νέες εγκαταστάσεις θα πρέπει να πληρούν περιβαλλοντικά και οικολογικά κριτήρια και η ΕΦ να καταστεί αυτάρκης σε ενέργεια μέσα από πράσινα φωτοβολταϊκά πάρκα.

Η δημιουργία σύγχρονων πεδίων βολής θα αναβαθμίσει τη μαχητική ικανότητα των εφέδρων και γενικότερα της ΕΦ. Η εισαγωγή σύγχρονων εξομοιωτών εκπαίδευσης σε όλα τα στρατόπεδα της ΕΦ είναι επίσης πολύ σημαντική. Η τρισδιάστατη απεικόνιση δίνει σήμερα τη δυνατότητα πλήρους εκπαίδευσης.

Η δημιουργία δομών από ειδικούς για θέματα ηλεκτρονικού, βιολογικού, πυρηνικού και υβριδικού πολέμου καθίσταται πλέον αναγκαιότητα για ένα σύγχρονο στράτευμα.

ΦΥΛΑΞΗ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ

Η Πράσινη Γραμμή σήμερα δεν σηματοδοτεί μόνο τα όρια της κατοχής του βόρειου τμήματος της πατρίδας μας, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί και σε γραμμή υβριδικού πολέμου. Διαφωνούμε με την εγκατάσταση συρματοπλεγμάτων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κίνηση που στην ουσία «χαρίζει» τη Νεκρή Ζώνη στην κατοχική δύναμη. Η φύλαξη της Πράσινης Γραμμής θα πρέπει να ενισχυθεί με τα πιο σύγχρονα μέσα ελέγχου, όπως αξιόπιστες κάμερες και drones παρακολούθησης. Με αυτόν τον τρόπο θα εξοικονομηθούν χιλιάδες ανθρωποώρες οπλιτών, κάτι που θα τους καταστήσει παραγωγικούς σε άλλους τομείς προσφοράς προς την ΕΦ.

ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ

Η Εθνική Φρουρά είναι –και πρέπει να παραμείνει– ένα στρατιωτικό σώμα κοινωνικής προσφοράς και αλληλεγγύης. Θα πρέπει να έχει την κατάλληλη εκπαίδευση, ώστε να είναι χρήσιμη τόσο σε περιόδους κρίσης όσο και σε καιρό ειρήνης, και, επιπλέον, να ενισχύσει περαιτέρω τους δεσμούς της με την Πολιτική Άμυνα, το Σύστημα Υγείας, την Πυροσβεστική Υπηρεσία και άλλους θεσμούς. Με τα μέσα που διαθέτει άλλωστε έχει τη δυνατότητα να προσφέρει ανά πάσα στιγμή λύσεις και ανακούφιση στους ευάλωτους πολίτες και συνανθρώπους μας.

Μετά τη λύση του Κυπριακού, η ΕΦ θα πρέπει να παραμείνει, για να αποτελέσει στο μέλλον μέρος ενός κοινού ευρωπαϊκού στρατού. Υπενθυμίζεται ότι, βάσει του Συντάγματος του ’60, ο επαγγελματικός στρατός αποτελείτο από 2.000 στελέχη (1.200 από την Ε/Κ κοινότητα και 800 από την Τ/Κ). Ο επαγγελματικός κυπριακός στρατός θα πρέπει να έχει περισσότερο τα χαρακτηριστικά ενός σώματος άμεσης αντίδρασης, πάρα αυτά ενός επιθετικού επιχειρησιακού στρατού.

Μια ισχυρή άμυνα είναι βασισμένη στο δίπτυχο ισχυρή οικονομία-ισχυρές συμμαχίες. Η ισχυρή οικονομία χτίζεται χρησιμοποιώντας και αξιοποιώντας όλο τον ανθρώπινο πλούτο της χώρας. Οι ισχυρές συμμαχίες οικοδομούνται με ειλικρινείς σχέσεις, αξιοπιστία, αξιοποίηση όλων των διασυνδέσεων, αλλά και με προσπάθεια ταύτισης συμφερόντων. Τα μικρά κράτη, για να επιβιώσουν, χρειάζονται ηθικό κύρος και ηθική υπεροχή.

Θέλουμε, λοιπόν, να διασφαλίσουμε μια πατρίδα που θα αξίζει να πολεμήσουμε γι’ αυτήν.

Μιλάμε, βέβαια, για την Άλλη Κύπρο!

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Η φύση των κινδύνων που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας έχει αλλάξει ριζικά τις τελευταίες δεκαετίες. Η παλιά αντίληψη πραγμάτων προωθούσε την εκπόνηση σχεδίων για την αντιμετώπιση φυσικών ή τεχνολογικών καταστροφών. Η σύγχρονη αντίληψη είναι ότι οι κρίσεις δεν είναι μεμονωμένες, αλλά δυναμικές και σύνθετες. Για παράδειγμα, μια πλημμύρα είναι δυνατόν να προκαλέσει ρύπανση από χημικά, αν πλήξει μια βιομηχανική περιοχή. Πιο απτά, το παράδειγμα της πανδημίας, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται, δείχνει ότι δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αποκλειστικά και μόνο ως θέμα ιατρικού/υγειονομικού ενδιαφέροντος, αφού χρειάστηκε να ληφθούν και κοινωνικά μέτρα που αφορούσαν την αποστασιοποίηση, την επιδότηση μισθών και την εφοδιαστική αλυσίδα.

Πέρα, όμως, από τη σύνθετη φύση των σύγχρονων κρίσεων, υπάρχει και σωρεία αναδυόμενων κινδύνων που αυξάνονται καθημερινά. Η κλιματική αλλαγή, η υπερεξάρτηση από την τεχνολογία και η αύξηση του πληθυσμού των αστικών κέντρων εγκυμονούν πρωτοφανείς κινδύνους αλλά και προκλήσεις, που είναι απαραίτητο να μελετηθούν σε όλες τις παραμέτρους τους έγκαιρα και αποτελεσματικά. Για αυτόν τον λόγο άλλωστε τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν το Πλαίσιο Σεντάι για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών 2015-2030. Παρότι το πλαίσιο δεν είναι δεσμευτικό, εντούτοις οι προβλέψεις του έχουν υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ε.Ε., γεγονός που δημιουργεί θεσμικές υποχρεώσεις στα κράτη-μέλη.

Με βάση τα πιο πάνω, είναι η Κύπρος έτοιμη να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας;

Μια αναβάθμιση της Πολιτικής Άμυνας από απλό Τμήμα του Υπουργείου Εσωτερικών σε Οργανισμό ή και Υφυπουργείο Πολιτικής Προστασίας θα της προσέφερε εκείνη τη δομή και τις δυνατότητες που θα της επέτρεπαν να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις τόσο σε τακτικό όσο και σε στρατηγικό επίπεδο. Εξάλλου αυτή είναι η πρακτική σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες στον τομέα της πολιτικής προστασίας. Αντίστοιχα, πρέπει να αυξηθεί και η γνώση γύρω από την αξιολόγηση των κινδύνων που αντιμετωπίζει το νησί μας, με τη συνεργασία των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων του τόπου, για στοχευμένο σχεδιασμό και αποτελεσματικές παρεμβάσεις.

Ταυτόχρονα, ο σχεδιασμός, που μέχρι σήμερα περιοριζόταν στην αντιμετώπιση κάθε κινδύνου μεμονωμένα και γραμμικά, πρέπει να στραφεί πλέον στη δημιουργία ανθεκτικότητας της κοινωνίας και των υποδομών της συνολικά. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να εξαντλείται στο στάδιο της παρέμβασης, δηλαδή στο πώς δρούμε ύστερα από μια καταστροφή, αλλά, αντίθετα, να καλύπτει και την πρόληψη, την προετοιμασία, την αποκατάσταση και την επιστροφή στην ομαλότητα. Για να γίνουν όλα αυτά, χρειάζεται συνεργασία του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, των Μη Κυβερνητικών Οργανισμών και, γενικά, της κοινωνίας των πολιτών.

Η Πολιτική Προστασία είναι μια υπόθεση που μας αφορά όλους.