Εσωτερική Διακυβέρνηση

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

Α) ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Β) ΣΤΕΓΑΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Γ) ΟΙ ΗΜΙΚΡΑΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΚΥΠΡΟ

Δ) ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Ε) ΔΙΑΦΘΟΡΑ

ΣΤ) Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΤΡΟΟΔΟΥΣ

Η) ΤΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Α) ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Ανεξάρτητα από τις νομοθεσίες που έχει ψηφίσει πρόσφατα η Βουλή των Αντιπροσώπων στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Δημόσιας Υπηρεσίας (ΔΥ), η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός της ΔΥ πρέπει να αποτελούν μια διαδικασία συνεχή και μόνιμη. Για την επιτυχία της μεταρρύθμισης, είναι αναγκαία, ασφαλώς, η υπέρβαση της διάχυτης καχυποψίας που εμφανώς υπάρχει στις δράσεις και τις αντιδράσεις όλων των φορέων διαμόρφωσης και άσκησης πολιτικής στον τόπο μας. Είναι, επίσης, προφανές πως η μεταρρύθμιση της ΔΥ δεν μπορεί να εξαντληθεί στις νέες νομοθεσίες, αλλά απαιτείται να επεκταθεί το ταχύτερο δυνατόν, μεταξύ άλλων, και στα ακόλουθα ζητήματα:

  1. Επεξεργασία από ειδικούς –όχι από εκείνους που μετακαλούνται από το εξωτερικό έναντι αδράς αμοιβής για να ετοιμάσουν εκθέσεις και προτάσεις καθ’ υπαγόρευσιν ενός υπουργού ή της κυβέρνησης– μιας πλήρους, σύγχρονης αξιολόγησης της αριθμητικής σύνθεσης του προσωπικού της ΔΥ, κατά επίπεδο και εξειδίκευση, ανά υπουργείο, τμήμα και ανεξάρτητη υπηρεσία. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όχι τα όποια ενδεχομένως αναιτιολόγητα ή υπερβολικά αιτήματα, αλλά οι αντικειμενικές ανάγκες που προκύπτουν από τις υποχρεώσεις οι οποίες ορίζονται από τις εν ισχύι νομοθεσίες για κάθε όργανο και αρχή του κράτους, σε συνάρτηση με την ταχεία ψηφιοποίηση όλων των υπηρεσιών που παρέχει το κράτος προς τους πολίτες.
  2. Ανάλογα με τις διαπιστώσεις και τα ευρήματα της ανωτέρω μελέτης, αναδιοργάνωση των οργανογραμμάτων όλων των επιμέρους οντοτήτων που συναποτελούν την κρατική μηχανή, λαμβάνοντας βεβαίως και μέτρα για την ταχεία και νόμιμη μετάταξη όλων των υπαλλήλων από τις θέσεις όπου σήμερα υπηρετούν σε θέσεις όπου είναι περισσότερο αναγκαίοι και χρήσιμοι για τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται να εντοπιστούν τα νομικά ή άλλα κωλύματα που δυσχέραιναν μέχρι σήμερα την εφαρμογή των διατάξεων της νομοθεσίας για αποσπάσεις υπαλλήλων μεταξύ δημόσιων υπηρεσιών ή και με οργανισμούς δημοσίου δικαίου, ώστε να επιλυθούν το ταχύτερο δυνατόν.
  3. Υιοθέτηση κανόνων συνεχούς και επαναλαμβανόμενης εναλλαξιμότητας και μετακινήσεων του προσωπικού (σε κλίμακες και θέσεις λήψης αποφάσεων σε σχέση με αιτήματα των πολιτών) ακόμα και εντός της ίδιας υπηρεσίας, στη βάση τακτικού προγράμματος, ώστε να αποτρέπεται στην πράξη η πολυετής παραμονή στην ίδια θέση, γεγονός που συχνά δημιουργεί προϋποθέσεις διαφθοράς, και να διευκολύνεται η συνεχής ανάπτυξη των ικανοτήτων και των γνώσεων όλων.
  4. Καταρτισμός ενός εθνικού προγράμματος δράσης για την ταχεία υλοποίηση της πλήρους μηχανογράφησης του συνόλου των εργασιών του κράτους, συμπεριλαμβανομένης και της πλήρους ψηφιοποίησης όλων των αρχείων των υπουργείων, των τμημάτων, των υπηρεσιών και των ανεξάρτητων υπηρεσιών. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης πρέπει να αντικαταστήσει τους μέχρι σήμερα αργούς ρυθμούς υλοποίησης του έργου αυτού. Για την υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος, μέρος του οποίου ενδέχεται να υλοποιείται ήδη από το Υφυπουργείο Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής με αξιοποίηση σημαντικών πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, χρειάζεται να διατεθούν απαραιτήτως και κατά προτεραιότητα οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι, εθνικοί και κοινοτικοί.
  5. Μεταξύ άλλων, χρειάζεται να διασφαλιστεί το συντομότερο δυνατόν η ηλεκτρονική διασύνδεση των βάσεων δεδομένων των διαφόρων κρατικών –και όπου είναι αναγκαίο και ιδιωτικών– αποθηκών πληροφοριών, με έγγραφη εξουσιοδότηση του ενδιαφερόμενου πολίτη. Έτσι θα καταστεί εφικτή η εξυπηρέτηση του πολίτη με τον απλούστερο και ταχύτερο δυνατό τρόπο και η απαλλαγή του από το αχρείαστο βάρος της συλλογής και προσκόμισης σωρείας αποδεικτικών εγγράφων από διάφορες υπηρεσίες.
  6. Γενική επαναξιολόγηση, απλοποίηση και εκσυγχρονισμός τόσο του νομικού πλαισίου που εφαρμόζεται, όσο και των διαδικασιών που έχουν διαμορφωθεί διαχρονικά και οι οποίες δεν εξυπηρετούν πλέον σημερινές ανάγκες. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, πρέπει να επιδιωχθεί η κατάργηση όσων νομοθεσιών και όσων οργάνων προβλέπονται σε νομοθεσίες αλλά δεν έχουν πλέον οποιαδήποτε χρησιμότητα στη λειτουργία του κράτους (π.χ. νομοθεσία για πιστοποιούντες υπαλλήλους ή για κοινοτάρχες σε δημαρχούμενες περιοχές). Οι εργασίες που αφορούν τις νομοθετικές ρυθμίσεις και τις διαδικασίες πρέπει να διεκπεραιωθούν από την Επίτροπο Νομοθεσίας (με σημαντική ενίσχυση του γραφείου της) και από ειδικά επιμορφωμένους λειτουργούς, αντίστοιχα, στο επίπεδο της διοίκησης των υπουργείων και των ανεξάρτητων υπηρεσιών. Χρειάζεται να καταρτιστεί σχετικό χρονοδιάγραμμα και να οριστεί Γενικός Συντονιστής Δημόσιας Διοίκησης, που θα ενισχυθεί με αυξημένες εξουσίες υλοποίησης των κρατικών σχεδιασμών και θα αναφέρεται απευθείας στο Υπουργικό Συμβούλιο (ενδεχομένως μέσω του Υφυπουργού παρά τω Προέδρω) και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (η εμπειρία που αποκτήθηκε από τον τρόπο λειτουργίας του Συντονιστή Εναρμόνισης με το Κοινοτικό Κεκτημένο προ της ένταξης [2004] και του Συντονιστή της Κυπριακής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου [2012] μπορεί να αξιοποιηθεί προς αυτόν τον σκοπό).
  7. Εκ βάθρων αναδόμηση της Κυπριακής Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης ώστε να υλοποιείται αδιάλειπτα και εντατικά συνεχής και επαναλαμβανόμενη εκπαίδευση και επιμόρφωση όλων των υπαλλήλων της ΔΥ σε θέματα που θα βελτιώσουν άμεσα τη σχέση μεταξύ υπαλλήλου και πολίτη σε όλες τις εκφάνσεις της (π.χ. τηλεφωνική εξυπηρέτηση, τρόπος διαχείρισης των αιτημάτων που υποβάλλονται από πολίτες, αντιμετώπιση ψηφιακού αναλφαβητισμού της ΔΥ, τρόπος αξιολόγησης υπαλλήλων, υπολογισμός αποδοτικότητας υφισταμένων, επικοινωνία με προσωπικό κ.ο.κ.). Η εκπαιδευτική αυτή διαδικασία πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην αξιολόγηση και στην επαγγελματική βελτίωση των υπαλλήλων.
  8. Περιορισμός των θητειών του προέδρου και των μελών της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) σε μία μόνο, εξαετή θητεία, εφόσον η προσδοκία επαναδιορισμού κατά κανόνα εκθέτει τους αξιωματούχους αυτούς σε επιρροές και πιέσεις. Συμμετοχή Συμβουλίου Επιλογής και ενημέρωση της Βουλής των Αντιπροσώπων αναφορικά με την επιλογή των προσώπων που θα διορίζονται στις συγκεκριμένες θέσεις (κατά το πρότυπο της διαδικασίας διορισμού του Επιτρόπου Διοικήσεως), με απώτερο στόχο τον περιορισμό του ενδεχομένου επιλογής προσώπων προς εξυπηρέτηση αλλότριων σκοπών.
  9. Τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε να ποινικοποιείται η άμεση ή έμμεση επικοινωνία οποιουδήποτε κρατικού ή πολιτειακού αξιωματούχου με τον πρόεδρο ή κάποιο μέλος της ΕΔΥ (μπορούν να αξιοποιηθούν παραδείγματα από σχετικές ρυθμίσεις σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη), με στόχο την αποτροπή της άσκησης πιέσεων επηρεασμού των αποφάσεων της επιτροπής.
  10. Πιθανή δημιουργία δεύτερης επιτροπής για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της σημερινής ΕΔΥ που αφορούν θέσεις χαμηλότερων κλιμάκων, ώστε να αποσυμφορηθεί ο φόρτος εργασίας της ΕΔΥ και να επιταχυνθούν οι σχετικές διαδικασίες.
  11. Αναδιοργάνωση της δομής της ΔΥ (συγχωνεύσεις, νέος καταμερισμός αρμοδιοτήτων κ.ο.κ.) κατά τρόπο ώστε να εξυπηρετούνται με τον βέλτιστο τρόπο οι σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η εργασία που απαιτείται να γίνει για τον επανασχεδιασμό της αποστολής των Επαρχιακών Διοικήσεων και των διαφόρων Συμβουλίων Υδατοπρομήθειας και Αποχετεύσεων μετά το 2024, οπότε και θα εφαρμοστούν πλήρως οι νομοθεσίες μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
  12. Τροποποίηση του περί της Ρύθμισης των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων και Άλλων Συναφών Θεμάτων Νόμου, στον βαθμό που αυτό είναι αναγκαίο και εφικτό από νομική άποψη, ώστε να καταστεί περισσότερο ευέλικτος και η εφαρμογή του ταχύτερη και απλούστερη. Στόχος η απαλλαγή των σχετικών διαδικασιών από τους λόγους για τους οποίους συχνά κρίνεται με τους χειρότερους όρους η ταχύτητα εκτέλεσης έργων από το Δημόσιο. Τα Συμβούλια Προσφορών, στο επίπεδο των διοικήσεων των υπουργείων, χρειάζεται να υποστηρίζονται συνεχώς από νομικό προσωπικό εξειδικευμένο στην ορθή εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου, ώστε να προλαμβάνονται οι πολύ συχνές ανατροπές από την Αναθεωρητική Αρχή και οι προκύπτουσες καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων και στις αγορές εξοπλισμού και υλικών (η σχετική μισθολογική επιβάρυνση θα αντισταθμιστεί με τη μείωση των καθυστερήσεων στην ανάθεση έργων και αγορών υλικού). Παραδείγματα επιτυχημένων ρυθμίσεων σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα.
  13. Αναβάθμιση του ρόλου των γενικών διευθυντών υπουργείων και υφυπουργείων με τροποποίηση της νομοθεσίας, ώστε να μπορούν να επιδίδονται απερίσπαστοι στο έργο τους, χωρίς παρεμβάσεις από πολιτικά διορισμένους αξιωματούχους (υπουργούς, συμβούλους υπουργών, κ.ά.), και να λειτουργούν ως θεματοφύλακες της νομιμότητας και εγγυητές της εύρυθμης λειτουργίας της κρατικής μηχανής, με τις αντίστοιχες υποχρεώσεις λογοδοσίας.
  14. Σύσταση ουσιαστικών Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ) –σε αντιδιαστολή με τις για πολλά χρόνια εικονικά υφιστάμενες– σε επίπεδο υπουργείων και ανεξάρτητων υπηρεσιών, με στελέχωση από εξειδικευμένο προσωπικό το οποίο θα διατεθεί πέραν του αριθμού της σημερινής τους στελέχωσης, Το προσωπικό των ΜΕΕ δεν θα αναλαμβάνει επιπρόσθετα καθήκοντα στο πλαίσιο της τρέχουσας εργασίας κάθε υπουργείου. Οι ΜΕΕ θα λογοδοτούν στον υπουργό μέσω του γενικού διευθυντή, ώστε ο τελευταίος να συμβάλλει με συγκεκριμένες απόψεις και εισηγήσεις.
  15. Δημιουργία ενιαίας υπηρεσίας για τη διενέργεια πειθαρχικών ερευνών για όλα τα επίπεδα της ΔΥ (με εξαίρεση τις περιπτώσεις παραπτωμάτων μικρής κλίμακας και σημασίας), η οποία θα στελεχωθεί με κατάλληλα εκπαιδευμένο νομικό προσωπικό, προς ανάληψη οποιασδήποτε πειθαρχικής έρευνας. Με τον τρόπο αυτό, οι έρευνες και τα αποτελέσματά τους θα καταστούν νομικά ασφαλέστερα ενώπιον της ΕΔΥ και των δικαστηρίων και, συνεπώς, πιο αποτελεσματικά.

Από τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα, και με βάση τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας, προκύπτει αναντίρρητα η ανάγκη εκτεταμένης –και όχι επιλεκτικής ή περιορισμένων οικονομικών επιβαρύνσεων– μεταρρύθμισης της ΔΥ, για την οποία χρειάζεται να διατεθούν οι αναγκαίοι δημόσιοι πόροι, εγκαταλείποντας τη μονοδιάστατη έμφαση στην προσπάθεια του περιορισμού των κρατικών δαπανών με κάθε τρόπο και για όσο περισσότερο χρόνο γίνεται – πολιτική που συστηματικά και οριζόντια εφαρμόζεται από την παρούσα κυβέρνηση.

Για να καταστεί εφικτός ένας τόσο φιλόδοξος και απαιτητικός στόχος, η επίτευξη του οποίου θα δημιουργήσει παρακαταθήκη δεκαετιών για την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και πολύ σημαντικά οικονομικά οφέλη, η μελλοντική κυβέρνηση χρειάζεται να καλέσει με ειλικρίνεια τα πολιτικά κόμματα και τους κοινωνικούς εταίρους σε μια κοινά υποστηριζόμενη εθνική προσπάθεια ουσιαστικής και συνεχούς μεταρρύθμισης της ΔΥ, με γνώμονα όχι το ελάχιστο κόστος, αλλά την πραγματική βελτίωση της απόδοσής της και της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχει στον πολίτη. Σε μια τέτοια εθνική προσπάθεια θα ήταν σκόπιμο να δεσμευτούν τα κοινοβουλευτικά κόμματα, ανεξάρτητα από τα όποια εκλογικά αποτελέσματα.

ΕΠΑΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ

Μια νέα διακυβέρνηση χρειάζεται να επαναξιολογήσει την αναγκαιότητα και τη σκοπιμότητα ύπαρξης διαφόρων Επιτρόπων, οι οποίοι δεν διορίζονται με βάση ευρωπαϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις. Για παράδειγμα, η ύπαρξη και ο ρόλος του Επιτρόπου Προεδρίας για Ανθρωπιστικά Θέματα και Θέματα Αποδήμων, του Επιτρόπου του Πολίτη, της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και του Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων δικαιολογείται να επανεξεταστούν, ώστε να εναρμονιστούν με την ανάγκη για περιορισμό του αριθμού των διορισμένων κρατικών αξιωματούχων και την περιστολή των κρατικών δαπανών. Σημειώνεται ότι τα γραφεία των εν λόγω Επιτρόπων δημιουργούν διάφορες δημόσιες δαπάνες και απορροφούν αριθμούς προσωπικού που συχνά έχει δυνατότητες καλύτερης αξιοποίησης προς όφελος των πολιτών σε άλλες θέσεις της ΔΥ.

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Σημαντικός περιορισμός του αριθμού των συμβούλων και των δημόσιων υπαλλήλων που υπηρετούν στην Προεδρία της Δημοκρατίας, ώστε να περιοριστούν οι υπερβολικές δημόσιες δαπάνες και να ενισχυθούν οι κρατικές υπηρεσίες που παρέχουν υπηρεσίες στους πολίτες.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Β) ΣΤΕΓΑΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Το στεγαστικό πρόβλημα των κρατικών υπηρεσιών ήταν πάντοτε ένα φλέγον ζήτημα στη χώρα μας, αφού αποτελεί διαχρονικά ένα από τα μεγαλύτερα παιχνίδια διαφθοράς. Οι κρατικές υπηρεσίες στεγάζονται κυρίως σε ενοικιαζόμενα κτήρια, διεσπαρμένα παντού σε όλες τις πόλεις. Ακατάλληλοι χώροι και απαράδεχτες συνθήκες για τους εργαζόμενους και τους εξυπηρετούμενους πολίτες συνθέτουν το απόλυτο σκηνικό. Η στέγαση των κρατικών υπηρεσιών υπήρξε ανέκαθεν χώρος για χατίρια σε κομματικούς φίλους. Διαχρονικά, έχουμε ακούσει διάφορα για υπουργούς, βουλευτές, και κομματικούς φίλους συχνά «σπιτονοικοκύρηδες» του δημόσιου τομέα. Καταστάσεις απαράδεχτες και τριτοκοσμικές. 

62 χρόνια μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν καταφέραμε ακόμη να στεγάσουμε σωστά τις κρατικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα οι πολίτες να ταλαιπωρούνται και να εξυπηρετούνται ελλιπώς, ενώ οι ίδιες οι υπηρεσίες να αντιμετωπίζουν σοβαρά λειτουργικά προβλήματα και οι περιοχές όπου στεγάζονται οι υπηρεσίες να επιβαρύνονται σοβαρότατα.

Το 2021, το κόστος ενοικίασης κτηρίων για στέγαση κρατικών υπηρεσιών ήταν €19 εκατομμύρια, ενώ διατέθηκαν επιπρόσθετα €4,7 εκατομμύρια για αποθηκευτικούς χώρους. Δηλαδή, ετησίως ξοδεύεται ένα ποσό της τάξης των €24 εκατομμύριων, περίπου, σε κτήρια, τα οποία τις περισσότερες φορές δεν πληρούν καν βασικές προδιαγραφές.

Επιπρόσθετα, υπάρχουν κρατικές υπηρεσίες ζωτικής σημασίας οι οποίες στεγάζονται σε κρατικά κτήρια αμφιλεγόμενης ποιότητας και αντοχών, που έχουν ξεπεράσει προ πολλού το μέγιστο όριο της χρήσης τους.

Θεωρούμε αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ενώ το κράτος διαθέτει ιδιόκτητη γη και, συχνά πολύ μεγάλης αξίας, αναζητεί τρόπους να την παραχωρήσει σκανδαλωδώς σε ιδιώτες επιχειρηματίες προς αξιοποίηση, αντί πρωτεύοντος και κατά προτεραιότητα να την αξιοποιήσει για να στεγάσει τις δικές του ανάγκες. Και, παράλληλα, επιλέγει να αγοράζει έτοιμα κτήρια που ανεγείρουν επιχειρηματίες, πληρώνοντας τόσο την ιδιωτική γη (με υπερκέρδος για τον επιχειρηματία ή τον ιδιοκτήτη της γης), όσο και το εμπορικό κέρδος του επιχειρηματία. Τέτοιες εμβαλωματικές λύσεις, παρά τα όποια αρχικά ενδεχόμενα θετικά τους επιχειρήματα, καταλήγουν συνήθως σε πολλά δυσεπίλυτα και μακράς διάρκειας προβλήματα.

Οι στεγαστικές ανάγκες του κράτους δεν μπορεί να είναι το όχημα για να ξελασπώνουν κατά καιρούς διάφορες εργοληπτικές εταιρείες που δεν έκαναν σωστά τους υπολογισμούς τους. Το κράτος δεν μπορεί να σπεύδει σήμερα να αγοράζει πύργους που κτίστηκαν κατά τη διάρκεια του «πλιάτσικου» γύρω από τα διαβατήρια. Το κράτος έχει ανάγκη από κτήρια που κτίστηκαν ειδικά για τις ανάγκες του.     

Τι προτείνουμε: Την ταχεία αναθεώρηση των πολεοδομικών και κτηριολογικών σχεδιασμών που ετοιμάστηκαν στο παρελθόν και φυλάχθηκαν στο συρτάρι, για τη σταδιακή στέγαση όλων των κρατικών υπηρεσιών. Το τελικό σχέδιο το οποίο θα προκύψει, θα πρέπει να τοποθετεί τις κρατικές υπηρεσίες σε σωστούς χώρους με εύκολη πρόσβαση, με διάφορα μέσα διακίνησης. Το κράτος χρειάζεται να στεγαστεί σε κτήρια σύγχρονα και λειτουργικά, με υψηλές ενεργειακές αποδόσεις. Κτήρια τα οποία θα μπορέσουν να αυξήσουν, μεταξύ άλλων, την αποδοτικότητα των εργαζομένων αλλά και να εξυπηρετούν, στον καλύτερο δυνατό βαθμό, τις ανάγκες του πολίτη.

Τα περισσότερα κτήρια των διπλωματικών αντιπροσωπειών μας είναι επίσης ενοικιαζόμενα. Συχνά, τα ποσά που καταβάλλονται για την ενοικίασή τους είναι τεράστια. Πέραν του λειτουργικού τους χαρακτήρα, τα συγκεκριμένα κτήρια εφάπτονται και πολλών άλλων συμβολισμών που πρέπει να φέρει μαζί της η Κυπριακή Δημοκρατία ως ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Ως εκ τούτου, χρειάζεται ένα πρόγραμμα, με πλήρως διαφανείς διαδικασίες, για την αγορά, αναβάθμιση και ανανέωση των κτηρίων μας σε όλες τις χώρες όπου υπάρχουν πρεσβείες ή κυπριακή αντιπροσωπεία.

Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προσέφερε χαμηλότοκα δάνεια για νέες κτηριακές υποδομές. Η Κυπριακή Δημοκρατία χρειάζεται να συνάψει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο προς αυτή την κατεύθυνση και να χρηματοδοτήσει αυτή την προσπάθεια. 

€24 εκατομμύρια το χρόνο σε ενοίκια για τη στέγαση των κρατικών υπηρεσιών σε κτήρια συχνά εντελώς ακατάλληλα, χωρίς ορθές λειτουργικές προδιαγραφές και συνοχή, ενεργοβόρα και χωροθετημένα με λανθασμένο τρόπο, αποτελεί κακή πρακτική και παράδειγμα προς αποφυγή. Το θλιβερό είναι ότι αυτή η πρακτική εφαρμόζεται για δεκαετίες. Επιπλέον, όλα αυτά τα χρόνια, η ανεξέλεγκτη ενοικίαση και η αγορά κτηρίων από κομματικούς φίλους υπήρξε σκανδαλώδης (υπάρχουν σχετικά ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας του Κράτους). Αυτή η πρακτική είναι μια συγκεκαλυμμένη σπατάλη και διασπάθιση του δημόσιου χρήματος.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό η πενταετία 2023-28 να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο και μια νέα φιλοσοφία στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος, αλλά και στον τρόπο λήψης αποφάσεων από το κράτος, αναφορικά με ουσιώδη ζητήματα που επηρεάζουν την ορθή λειτουργία του. Μόνο έτσι ο πολίτης θα μπορέσει να εμπιστευτεί και πάλι το κράτος. Η ορθολογιστική στέγαση των κρατικών υπηρεσιών αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.

Γ) ΟΙ ΗΜΙΚΡΑΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΚΥΠΡΟ

Οι ημικρατικοί οργανισμοί αποτελούν οργανισμούς κοινής ωφελείας που προσφέρουν ουσιώδεις υπηρεσίες στη χώρα, με μεγαλύτερό τους μέτοχο το κράτος. Εργοδοτούν χιλιάδες εργαζόμενους και διαχειρίζονται τεράστιους προϋπολογισμούς, με καθοριστική επίδραση στην οικονομική πορεία της χώρας. Διοικούνται από διοικητικά συμβούλια (Δ.Σ.), τα οποία διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, επιλέγονται από τον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Η υφιστάμενη κατάσταση
Σήμερα η επιλογή των Δ.Σ. των ημικρατικών οργανισμών γίνεται με καθαρά κομματικά κριτήρια, μετατρέποντας τα στην ουσία σε «λάφυρα» μιας μικρής ομάδας της κυπριακής κοινωνίας, εμφανώς συνδεδεμένης με τους κομματικούς μηχανισμούς. Η συνήθης τακτική των «κομματικών λιστών», μέσα από τις οποίες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιλέγει, είναι μια προσπάθεια να συμβιβάσει πρόσωπα, καταστάσεις και κομματικές ισορροπίες και να πείσει για την «πλατιά πολιτική συναίνεση». Οι αντιπολιτευόμενοι δεν αρνούνται τη συμμετοχή, έστω κι αν αρκετές φορές είναι προσβλητική, για τον απλούστατο λόγο ότι και αυτοί με τη σειρά τους πρέπει να ικανοποιήσουν τα «δικά τους παιδιά» με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Πρόκειται για μια καθαρά κομματοκεντρική και αναξιοκρατική διαδικασία, η οποία, παρότι διεξάγεται κεκλεισμένων των κομματικών θυρών, είναι γνωστή στην κυπριακή κοινωνία.

Η δική μας φιλοσοφία και προσέγγιση
Στην ψηφιακή εποχή όπου ζούμε, με τις ποικίλες προκλήσεις, χρειάζεται πολύ διαφορετική τεχνογνωσία για τη διοίκηση των ημικρατικών οργανισμών, οι οποίοι έχουν να ανταγωνιστούν αντίστοιχους οργανισμούς σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Τα Δ.Σ. των ημικρατικών οργανισμών οφείλουν να είναι εφάμιλλα τέτοιων οργανισμών. Δυστυχώς, όπως είναι διαμορφωμένο το σύστημα, Κύπριοι νέοι επιστήμονες που ζουν στην Κύπρο και στη διασπορά, αλλά άτομα που διαπρέπουν και καινοτομούν στο τιμόνι επιτυχημένων επιχειρήσεων, δεν έχουν καμία πιθανότητα να επιλεγούν από καμία κομματική λίστα και από κανέναν Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Όσοι δεν αποτελούν μέρος του κομματικού συστήματος έχουν ήδη απορριφθεί από την πιο πάνω διαδικασία διορισμού.

Χρειαζόμαστε σήμερα την αξιοκρατία στη δημόσια ζωή όσο ποτέ άλλοτε. Η αξιοκρατία αποτελεί βασικό εργαλείο ανάπτυξης και προόδου, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και επαναφέρει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στους θεσμούς. Αξιοκρατία στην επιλογή και τον διορισμό των Δ.Σ. των ημικρατικών οργανισμών σημαίνει και αξιοκρατία στην επιλογή και τον διορισμό του ανθρώπινου δυναμικού τους. Θα δώσει ευκαιρίες σε πολλούς νέους ανθρώπους και σε όλους τους αποκλεισμένους και απομονωμένους από το κομματικό σύστημα οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν σημαντικά στη χώρα μας.

Προτείνουμε την άμεση διαφοροποίηση των κριτηρίων επιλογής των Δ.Σ. των ημικρατικών οργανισμών:

• Οι προκηρύξεις για τις θέσεις του Δ.Σ. ενός ημικρατικού οργανισμού να δημοσιεύονται στην Κύπρο και στο εξωτερικό, με όλες τις λεπτομέρειες για τις απαιτήσεις της θέσης και τα αναγκαία προσόντα των υποψηφίων.
• Δικαίωμα αίτησης θα έχουν όλοι οι Κύπριοι που ζουν στην Κύπρο ή στο εξωτερικό, με υποβολή αιτήσεων που θα συνοδεύονται από βιογραφικά σημειώματα και τις απαραίτητες προσωπικές πληροφορίες.
• Η επιτροπή αξιολόγησης των υποψηφίων να είναι ανεξάρτητη και να απαρτίζεται από Κύπριους και ξένους εμπειρογνώμονες.
• Η επιτροπή αξιολόγησης να αναλαμβάνει εντός εύλογου χρόνου, αφού μελετήσει όλα τα βιογραφικά και διενεργήσει προσωπικές συνεντεύξεις, τη διαμόρφωση βραχείας λίστας υποψηφίων η οποία θα περιλαμβάνει τον διπλάσιο αριθμό των μελών του Δ.Σ. του οργανισμού. Στη λίστα να υπάρχει ιεράρχηση των υποψηφίων που επελέγησαν.
• Ο κατάλογος αυτός να υποβάλλεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος με τη σειρά του να επιλέγει και να διορίζει τα Δ.Σ., εφαρμόζοντας το συνταγματικό του δικαίωμα.

Συμπερασματικά
Εμείς στο Νέο Κύμα γνωρίζουμε καλά ότι όλα αυτά σήμερα ανήκουν στη σφαίρα του αδυνάτου για το υφιστάμενο πολιτικό σύστημα, το οποίο έχει εκατοντάδες «πελάτες» να βολέψει. Γνωρίζουμε όμως ακόμα καλύτερα ότι, χωρίς τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις, οι οργανισμοί αυτοί δεν θα μπορούν να συνεχίσουν να υπάρχουν για πολύ ακόμα – θα έχουν την τύχη των Κυπριακών Αερογραμμών και του Συνεργατισμού. Οι ημικρατικοί οργανισμοί δεν χρειάζονται απαραίτητα ιδιωτικοποιήσεις. Χρειάζονται σωστές, φρόνιμες και ευφυείς διοικήσεις.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Δ) ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Η υφιστάμενη κατάσταση
Είναι αδιανόητο και οικονομικά ασύμφορο για τη μικρή και ημικατεχόμενη Κύπρο να έχει τριάντα εννέα (39) δήμους, μεταξύ των οποίων οι εννέα (9) να βρίσκονται υπό τουρκική κατοχή από το 1974.

Πάρα πολλά χρόνια χάθηκαν σε συζητήσεις, μελέτες και νομοθετικές προτάσεις. Χρήματα ξοδεύτηκαν, φαιά ουσία καταναλώθηκε. Το κράτος έδωσε σε μελέτες αρκετά εκατομμύρια για κάτι που φαίνεται ότι δεν είχε τελικά την πρόθεση να φέρει εις πέρας, για ευνόητους –δηλαδή κομματικούς– λόγους.

Πάρα την ψήφιση για μείωση του αριθμού των δήμων, υπάρχουν ενστάσεις από δήμους και κοινότητες που δεν επιτρέπουν την εφαρμογή του νόμου, και έτσι η πολυπόθητη μεταρρύθμιση δεν φαίνεται να προχωρεί, τουλάχιστον στην παρούσα φάση.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελούσε ανέκαθεν το πεδίο που επέλεγαν τα κόμματα για να ικανοποιούν την πελατεία τους. Διαχρονικά, το μέγεθος και ο αριθμός των δήμων αυξάνονταν για να εξυπηρετούνται τα ίδια τα κόμματα και η εκάστοτε κυβέρνηση, που χρησιμοποιούσαν και εξακολουθούν να χρησιμοποιούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση για να βολεύουν τους πιστούς τους οπαδούς και τον περίγυρό τους. Όποιος και να είναι ο λόγος, η συντήρηση τόσων δήμων είναι υπερβολικά δαπανηρή για τη χώρα και τον φορολογούμενο πολίτη, ο οποίος καλείται να πληρώνει για τη συντήρηση υπερβολικού αριθμού κτιρίων και εξοπλισμού, αλλά και για τη διατήρηση του ανάλογου προσωπικού. H μη μεταρρύθμιση, λοιπόν, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης φαίνεται να είναι καθαρά πολιτική απόφαση.

Η δική μας φιλοσοφία και προσέγγιση
Η μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να στοχεύει στη μείωση της φορολογίας, την ανάπτυξη ποιοτικότερων υπηρεσιών, τη μείωση της γραφειοκρατίας, τον καλύτερο συντονισμό των διάφορων υπηρεσιών των δήμων. Η στελέχωση των δήμων απαιτεί αξιοκρατικά κριτήρια και την εργοδότηση προσωπικού ικανού να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις μιας σύγχρονης Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η Κύπρος δεν θα έπρεπε να έχει περισσότερους από έξι (6) δήμους. Η μείωση του αριθμού των δήμων θα φέρει πιθανότατα και την πολυπόθητη διαφάνεια.

Τα κόμματα δημιουργούν προσκόμματα και προβάλλουν δικαιολογίες, καθώς δεν επιθυμούν να δυσαρεστήσουν πολλούς ψηφοφόρους τους οι οποίοι επηρεάζονται από τη μείωση του αριθμού των δήμων, και μάλιστα σε μια προεκλογική περίοδο. Επίσης, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, τα κόμματα γίνονται πολύ πιο ευάλωτα και στις απαιτήσεις των τοπικών αρχόντων. Η ικανοποίηση των απαιτήσεων αυτών λειτουργεί πάντα εις βάρος των πολιτών, αφού στο τέλος αυτοί πληρώνουν το κόστος.

Το δίλημμα για το πολιτικό σύστημα είναι ξεκάθαρο: είτε θα οδηγήσει τη χώρα μας μπροστά είτε θα την κρατήσει πίσω, συνεχίζοντας να πληρώνει εκατοντάδες κομματικούς χειροκροτητές και να τους εξασφαλίζει θέσεις σε δημοτικά συμβούλια, όπου ο ρόλος τους είναι απροσδιόριστος και θολός.

Ευθύνη, φυσικά, φέρουν και οι πολίτες που συντηρούν το σύστημα, είτε επειδή κάποιοι εξυπηρετούνται από αυτό είτε επειδή κάποιοι έχουν «καταθέσει τα όπλα» και πιστεύουν ότι τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Η απαξίωση όμως πρέπει να αναχαιτιστεί και να δώσει τη θέση της σε ουσιαστικές πράξεις, συνεχείς αξιώσεις και ενεργό δράση για ριζικές τομές.

Η κοινωνία χρειάζεται να διεκδικήσει αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, ώστε να μεταφερθούν αρκετές εξουσίες από τα κόμματα και την κυβέρνηση σε ανεξάρτητους θεσμούς, οι οποίοι θα λειτουργούν ως αντίβαρα στην κομματική αυθαιρεσία. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Ε) ΔΙΑΦΘΟΡΑ

Η διαφθορά, η διαπλοκή και η ατιμωρησία είναι δυστυχώς πολύ συνηθισμένες πρακτικές στη χώρα μας. Τα σκάνδαλα από την ημέρα ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι πάρα πολλά. Άλλα γνωστά και άλλα λιγότερο γνωστά, κάποια μεγαλύτερα και κάποια μικρότερα.

Κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι τα σκάνδαλα οφείλονται στη νοοτροπία μας, μια νοοτροπία που επικροτεί την αναξιοκρατία, τον νεποτισμό, τη ρουσφετολογία, το μέσον, το λάδωμα, με σκοπό την εξασφάλιση ατομικού οφέλους, συνήθως οικονομικού. Ό,τι και να ευθύνεται, δεν μπορούμε να αποσείσουμε τις ευθύνες που έχουμε και εμείς οι ίδιοι, οι σύγχρονοι Κύπριοι, που ανεχόμαστε τα σκάνδαλα ή και που παίρνουμε μέρος σε μερικά από αυτά.

Όλα τα σκάνδαλα όμως είναι εξίσου σοβαρά και βλαβερά για τον λαό και τη χώρα και όλοι όσοι εμπλέκονται σε αυτά πρέπει να τιμωρούνται με αυστηρότατες ποινές, οι οποίες να λειτουργούν αποτρεπτικά για άλλους επίδοξους εγκληματίες.

Η διαφθορά δεν έχει θέση στην Άλλη Κύπρο. Η καταπολέμησή της αποτελεί για το Νέο Κύμα || Volt Cyprus – Η Άλλη Κύπρος θέμα προτεραιότητας. Η πάταξη της διαφθοράς θα οδηγήσει αυτόματα σε δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για επίλυση των πλείστων προβλημάτων που ταλανίζουν τον τόπο, και αν δεν απαλλαγεί η πατρίδα μας από αυτήν, δεν θα έχει την ανάπτυξη που της αξίζει, παρά μόνο πρόσκαιρα οφέλη για λίγους.

Όλοι λένε μεγάλα λόγια κατά της διαφθοράς. Πόσοι όμως τα εννοούν; Οι θέσεις των μεγάλων κομμάτων είναι αψεγάδιαστες, αλλά οι ψήφοι των βουλευτών τους στη Βουλή και η ποιότητα των νομοθετημάτων που ψηφίστηκαν αποδεικνύουν ότι οι εν λόγω θέσεις στερούνται περιεχομένου. Έπειτα από πολλά χρόνια πίεσης από την GRECO ( Ομάδα Κρατών Κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης) και την κοινωνία των πολιτών, η Βουλή ψήφισε νόμους για την καταπολέμηση της διαφθοράς, οι οποίοι όμως είτε δεν εφαρμόζονται είτε είναι γεμάτοι «παράθυρα».

Για το καλό της Κύπρου –το μακροπρόθεσμο καλό για όλους τους πολίτες και όχι το βραχυπρόθεσμο καλό ορισμένων–, επιβάλλεται να απαλλαγούμε από τη γάγγραινα της διαφθοράς. Υπάρχουν ξεκάθαροι και υποδειγματικοί νόμοι σε πολλές χώρες, από τους οποίους μπορούμε να παραδειγματιστούμε – οι συστάσεις της GRECO είναι ξεκάθαρες. Δεν δικαιολογείται η χαμηλή ποιότητα των νόμων κατά της διαφθοράς που ψηφίστηκαν στην Κύπρο.

Προτείνουμε
Το Νέο Κύμα || Volt Cyprus – Η Άλλη Κύπρος έχει το σθένος και τη θέληση να καταπολεμήσει τη διαφθορά. Αρχίζοντας από την τροποποίηση των νόμων, ώστε να συνάδουν με ΟΛΕΣ τις συστάσεις της GRECO, και καταλήγοντας με την αυστηρή εφαρμογή τους, για να τελειώσει το παιχνίδι των καθυστερήσεων, με το πηγαινέλα των ντροπιαστικών εκθέσεων της GRECO και με παρατηρήσεις οι οποίες έφερναν κάθε φορά τον εκάστοτε Γενικό Εισαγγελέα σε δύσκολη θέση, προσπαθώντας να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα.

Το πιο δυνατό όπλο μιας χώρας για την καταπολέμηση της διαφθοράς είναι η δημιουργία μιας Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς. Το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει τέτοια αρχή από το 1988 (35 χρόνια) και η Αυστραλία από το 1989 (34 χρόνια). Στην Κύπρο ιδρύεται τώρα, και μάλιστα με νόμο που αποδυναμώθηκε από τη Βουλή προτού καν ψηφιστεί.
Το Νέο Κύμα || Volt Cyprus – Η Άλλη Κύπρος έχει διαμορφώσει πρόταση μέτρων για οριστική πάταξη του προβλήματος, η οποία περιλαμβάνει τα εξής:

  1. Τροποποίηση του νόμου για την Ανεξάρτητη Αρχή Κατά της Διαφθοράς, ώστε να ενδυναμωθεί και να γίνει πιο αποδοτικός, και παροχή κάθε υποστήριξης για την υλοποίηση του έργου της.
  2. Τροποποίηση του νόμου για τη χρηματοδότηση των κομμάτων, ώστε να υπάρχει διαφάνεια, με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον του πολίτη.
  3. Τροποποίηση του νόμου για τους πληροφοριοδότες (whistleblowers), ώστε να καταστεί πιο αποδοτικός και να τους προστατεύει.
  4. Εφαρμογή αυστηρού κώδικα δεοντολογίας σε κρατικούς και δημόσιους αξιωματούχους, καθώς και σε εργαζόμενους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
  5. Εφαρμογή αυστηρού κώδικα δεοντολογίας για όλους τους βουλευτές ο οποίος να συνάδει με όλες τις συστάσεις της GRECO.
  6. Εφαρμογή αυστηρού κώδικα δεοντολογίας για τη δικαστική εξουσία ο οποίος να συνάδει με όλες τις συστάσεις της GRECO.
  7. Εφαρμογή του «πόθεν έσχες» για τα Πολιτικά Εκτεθειμένα Πρόσωπα, αλλά και για όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως. Να γίνεται ξεκάθαρη δήλωση των περιουσιακών στοιχείων και όλων των αγορών, πωλήσεων και δοσοληψιών, η οποία να συμπεριλαμβάνεται στη φορολογική δήλωση.

Για να αποδώσουν τα παραπάνω μέτρα, πρέπει να καταρτιστούν ξεκάθαροι νόμοι οι οποίοι να εφαρμόζονται σε όλες τις περιπτώσεις. Όσοι παρεκκλίνουν να έρχονται αντιμέτωποι με αυστηρές ποινές.

Με αυτά τα μέτρα θα είναι θέμα χρόνου η σημαντική μείωση της διαφθοράς. Τότε θα μπορέσει η Κύπρος να ανακτήσει την αξιοπιστία της στο εξωτερικό, στοιχείο που θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη, κυρίως στη βελτίωση της επιρροής της. Επίσης, θα ικανοποιηθεί το αίσθημα δικαίου των πολιτών και θα εδραιωθεί εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς.

Με σημαντικά μειωμένη διαφθορά, θα ανθήσει η αξιοκρατία, η αποτελεσματικότητα των θεσμών και των δημόσιων υπηρεσιών, η προσέλκυση ποιοτικών ξένων επενδύσεων, η ανάπτυξη της οικονομίας και η ευημερία των πολιτών. Ο δρόμος θα είναι ανοιχτός για γρηγορότερη και αποτελεσματικότερη λύση πολλών προβλημάτων, ώστε να φτάσουμε στην Άλλη Κύπρο, αυτήν που οραματιζόμαστε και που μας αξίζει.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ΣΤ) Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΤΡΟΟΔΟΥΣ

Το Τρόοδος του 21ου Αιώνα

Του Κωνσταντίνου Χριστοφίδη, υποψήφιου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας

Χάσαμε ένα μεγάλο κομμάτι της πατρίδας μας με την τουρκική εισβολή του 1974. Αυτή τη γη ακόμα τη στερούμαστε. Τεράστιες εκτάσεις γεωργικής γης και σημαντικοί υδάτινοι πόροι είναι από τότε υπό κατοχή. Μέσα σε αυτή την προσωρινή πραγματικότητα, η περιοχή του Τροόδους καθίσταται ακόμα πιο καθοριστική. Είναι μια έκταση που αποτελεί το 1/3 της ελεύθερης Κύπρου. Η ανάπτυξή του είναι στρατηγικής σημασίας για τη βιωσιμότητα της χώρας μας.

Δυστυχώς το κομματικό σύστημα έχει γυρίσει εδώ και δεκαετίες την πλάτη του στο Τρόοδος. Με την πολιτική του το οδήγησε βαθμιαία σε ερήμωση. Τα χωριά μας εγκαταλείφθηκαν, με αποτέλεσμα δεκάδες σχολεία να έχουν ήδη κλείσει. Η γεωργική γη παραμένει ανεκμετάλλευτη. Σπίτια εγκαταλελειμμένα και υποδομές αφημένες στη μοίρα τους, οι οποίες χρόνο με τον χρόνο καταστρέφονται.

Η πολιτεία τα τελευταία χρόνια επιδόθηκε σε έργα βιτρίνας και εντυπωσιασμού. Έργα τα οποία στην ουσία δεν προωθούν την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα των περιοχών. Ο δρόμος Λευκωσίας-Τροόδους βαίνει από καθυστέρηση σε καθυστέρηση. Είναι ξεκάθαρο ότι χρειάζεται ένα καινούργιο όραμα για το Τρόοδος, που θα περιλαμβάνει δύο βασικούς πυλώνες:

1.         Επιστροφή του πληθυσμού

2.         Ανάπτυξη της παραγωγής

Η επισιτιστική κρίση που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μάς θυμίζει πόσο ευάλωτη είναι η διατροφική μας αλυσίδα. Πρέπει να ανοίξουμε τον δρόμο για μαζική επιστροφή των ανθρώπων στην ύπαιθρο, στο Τρόοδος, χρησιμοποιώντας νέες μεθόδους παραγωγής του 21ου αιώνα και όχι με όρους της δεκαετίας του 60.

Η ανάπτυξη μιας εναλλακτικής γεωργίας, οργανικής, με ευκαιρίες μεταποίησης προστιθέμενης αξίας, όπως περιγράφω στις προτάσεις μου, θα δώσει στους ανθρώπους της υπαίθρου νέες προοπτικές και θα πολλαπλασιάσει τα εισοδήματά τους.

Για την επιστροφή του πληθυσμού, ειδικά των νέων ανθρώπων, θα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές. Το οδικό δίκτυο χρειάζεται σημαντική βελτίωση. Χρειάζεται επίσης βελτίωση και επέκταση των Κέντρων Υγείας. Σταδιακά θα πρέπει να προχωρήσουμε σε άνοιγμα των σχολείων μας ακόμη και με λίγους μαθητές, οργανώνοντάς τα με βάση τη λογική ότι τα ανοιχτά σχολεία θα φέρουν πίσω τον κόσμο και όχι να περιμένουμε να επιστρέψει ο κόσμος, για να ανοίξουμε τα σχολεία. Για τη στελέχωση των σχολείων μπορούν να επιλεγούν εκπαιδευτικοί από τις περιοχές του Τροόδους, οι οποίοι θα επιστρέψουν οικογενειακώς. Κανένα σχολείο δεν πρέπει να είναι μονοτάξιο. Εκεί που γίνεται είναι απλώς παιδαγωγικά απαράδεκτο.

Οι σημερινές εξελίξεις γύρω από την αγορά εργασίας, η τάση προς την «εργασία από το σπίτι», δημιουργούν νέες συνθήκες εργασιακού περιβάλλοντος. Ανοίγουν νέες προοπτικές, κάτι που έχουν αντιληφθεί στο έπακρο χώρες με πληθυσμούς σε ορεινές περιοχές, όπως είναι η Ελβετία, η Αυστρία και η Γαλλία.

Στις περιοχές του Τροόδους θα πρέπει να δοθούν σημαντικά κίνητρα. Για παράδειγμα διατιμημένο ηλεκτρικό ρεύμα κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Η επιδότηση σε νέα ζευγάρια για κατοικίες πρέπει να δίνονται για πρώτη κατοικία στο Τρόοδος και όχι να καταλήγει σε επιδότηση εξοχικών.

Προτείνω επίσης να δοθεί ένας αριθμός υποτροφιών σε έρευνα για επιστημονικά θέματα που θα δώσουν προστιθέμενη αξία σε επαγγελματικές δραστηριότητες συναφείς με την οροσειρά του Τροόδους. Για παράδειγμα, υποτροφίες σε κλάδους χημείας τροφίμων, οινοποιίας, τεχνικές επεξεργασίας του ξύλου, βιο-κοσμητικής, οργανικής κουζίνας. Πρέπει επομένως να ετοιμάσουμε από τώρα τη νέα γενιά που θα μετατρέψει το Τρόοδος σε μια σημαντική κινητήρια δύναμη της κυπριακής οικονομίας.

14 Προτάσεις για ένα νέο Τρόοδος

Χρειάζονται επειγόντως κρατικές επενδύσεις και ταυτόχρονα κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις. Προτείνω ένα Καινούργιο Πρόγραμμα Ανάπτυξης:

  1. Αναβάθμιση του Δασικού Κολλεγίου
  2. Δημιουργία Διεθνούς Ερευνητικού Κέντρου Γεωλογικών Μελετών. Αξιοποίηση του γεγονότος ότι η οροσειρά του Τροόδους από μόνη της είναι ένα απέραντο γεωλογικό εργαστήριο.
  3. Δημιουργία καινοτόμου Γεωργικής Σχολής
  4. Περαιτέρω ανάπτυξη του περιφερειακού Νοσοκομείου Κυπερούντας. Μετατροπή του σε πανεπιστημιακή πνευμονολογική κλινική.
  5. Δημιουργία Σχολής Πολιτικής Άμυνας και Πυρόσβεσης
  6. Δημιουργία κέντρων αποκατάστασης
  7. Δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων οι οποίες θα προσελκύουν ομάδες κατά τη θερινή περίοδο
  8. Ειδικές επιδοτήσεις για ανάπτυξη του αγροτουρισμού
  9. Δημιουργία μονάδων παραγωγής τροφίμων
  10. Δημιουργία μονάδων παραγωγής βιο-καλλυντικών
  11. Προώθηση δημιουργίας μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων
  12. Ανάδειξη και αναγέννηση των διαφόρων μουσείων και αξιοθέατων του Τροόδους
  13. Ενίσχυση ομάδων πολιτισμού (συγκροτημάτων, θιάσων, εργαστηρίων τέχνης κλπ.) με στόχο την πολιτιστική αναγέννηση του Τροόδους
  14. Επέκταση και ενίσχυση των πάρκων βιοποικιλότητας

Όλα τα πιο πάνω μέτρα θα διευκολυνθούν σε μεγάλο βαθμό, εάν επιτέλους προχωρήσουμε, παράλληλα, σε μια μεγάλη τομή σε σχέση με τον απαράδεκτο διαμοιρασμό της Κύπρου, που έγινε επί βρετανικής αποικιοκρατίας και που κατατεμάχισε το Τρόοδος σε τρεις χωριστές επαρχίες.

Προτείνω μια Νέα Διοικητική Τομή

Ο διορισμός του Επιτρόπου Ορεινών Περιοχών ήταν μια πρωτοβουλία προς τη σωστή κατεύθυνση.  Αυτή η πρωτοβουλία, όμως, δεν είναι αρκετή. Η δημιουργία της Επαρχίας Τροόδους – με δικό της Έπαρχο – θα δίνει τη δυνατότητα να εκλέγει τους δικούς της βουλευτές στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Αυτό δεν σημαίνει επιπλέον Βουλευτές αλλά με μια νέα ανακατανομή του υφιστάμενου αριθμού. Το Τρόοδος χρειάζεται αντιπροσώπους οι οποίοι θα έχουν πολιτικό κόστος, όταν τα πράγματα παρεκκλίνουν ή παραμένουν στάσιμα. Με τον διορισμό του Επάρχου θα καταργηθεί η θέση του Επιτρόπου Ορεινών περιοχών.

Ένα από τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει μια τέτοια επαρχία είναι η απουσία αστικού κέντρου. Αυτό θα μπορούσε να επιλυθεί, αν απλωθεί και «κατανεμηθεί» η πρωτεύουσα του κέντρου σε κάποια μεγάλα κεφαλοχώρια. Τέτοιες λύσεις έχουν δοθεί σε διάφορες άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα στη Νορβηγία.

Οι πιο πάνω προτάσεις για το Τρόοδος ενδεχομένως  να έχουν κάποιο κόστος αρχικά, ωστόσο το κέρδος της επένδυσης θα είναι μακροπρόθεσμο και πολύ μεγαλύτερο. Κατ’ αρχάς μετατρέπεται σε βιώσιμο ένα σχεδόν εγκαταλελειμμένο κομμάτι της πατρίδα μας. Τερματίζουμε την αστυφιλία υψηλού κόστους με την κατά μήκος επέκταση των πόλεων μας.

Όλα αυτά που γράφω, εδώ και χρόνια, δεν είναι μια θεωρητική επισκόπηση. Ζω το Τρόοδος, παράγω στο Τρόοδος, έχει γίνει εδώ και χρόνια μέρος της ζωής μου. Ξέρω τους ανθρώπους του, ανθρώπους του μόχθου που αγαπούν και επιμένουν να ζουν στο τόπο τους, που πονούν με την ερήμωση και την εγκατάλειψη

Αυτό που προτείνω είναι να ξαναγυρίζουμε στο Τρόοδος, όχι με όρους του περασμένου αιώνα, αλλά με σύγχρονους όρους. Να μετατρέψουμε το Τρόοδος σε αιμοδότη της κυπριακής οικονομίας και όχι σε επαίτη. Να γίνουμε και πάλι υπερήφανοι γι’ αυτό το μοναδικά όμορφο και εξαιρετικά σημαντικό μέρος της πατρίδας μας.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Η) ΤΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Είναι γεγονός ότι το μεταναστευτικό αποτελεί ένα σύνθετο θέμα, το οποίο τείνει να εξελιχθεί σε τεράστιο πρόβλημα που οδηγεί βαθμιαία σε κοινωνική αστάθεια. Χρειαζόμαστε και αποτελεσματικό και δίκαιο κράτος. Προσέξτε το «και/και» διότι σε αυτή τη σύνθεση ενυπάρχει αντιφατικότητα. Εξηγούμαστε.

Στη διαχείριση του μεταναστευτικού, η αποτελεσματικότητα ενδέχεται να συγκρούεται με τη δικαιοσύνη. Οι ακραίες φωνές υπεραπλουστεύουν αυτή τη σύγκρουση – και δημαγωγούν. Όσοι θέλουν ένα στενά αποτελεσματικό κράτος, λησμονούν τις πρόνοιες του κράτους δικαίου. Όσοι, αντιθέτως, υποστηρίζουν μονομερώς τη δικαιοσύνη στη διαχείριση του μεταναστευτικού, υποτιμούν τη σημασία που έχει η προστασία των συνόρων στα σύγχρονα κράτη και στη διαμόρφωση του αισθήματος του ανήκειν που βιώνουν οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πώς γεφυρώνουμε αυτό το χάσμα;

Χρειάζονται διαδικασίες ταχείας εξέτασης των αιτήσεων ασύλου σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο επίπεδο. Αυτοί που το δικαιούνται να το γνωρίζουν όσο το δυνατό πιο σύντομα, οι υπόλοιποι να επαναπατρίζονται άμεσα. Το κράτος πρέπει να εκπέμπει και ισχύ (με τον επαναπατρισμό των μη δικαιούχων) και δικαιοσύνη (με την ταχεία εξέταση των αιτημάτων ασύλου).

Επιβάλλεται ο άμεσος εκσυγχρονισμός της φύλαξης της Πράσινης Γραμμής με ηλεκτρονικά μέσα, αποφεύγοντας τις αναχρονιστικές μεθόδους του συρματοπλέγματος που μετατρέπουν τη Γραμμή αντιπαράταξης σε σύνορο, αφήνοντας μάλιστα από την άλλη πλευρά τη Νεκρή Ζώνη. Η εμπλοκή και συνδρομή της ΕΕ στο θέμα είναι εξαιρετικά σημαντική.


Το «Νέο Κύμα || Volt Cyprus – Η Άλλη Κύπρος» προτείνει τα πιο κάτω μέτρα πολιτικής:

  1. Άμεση μεταρρύθμιση του συστήματος ασύλου, ενισχύοντας τις υπηρεσίες μετανάστευσης. Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και ο συντονισμός με παρόμοιες υπηρεσίες άλλων ευρωπαϊκών χωρών είναι απαραίτητα μέτρα.
  2. Υιοθέτηση διαδικασιών για την ταχεία εξέταση των αιτήσεων ασύλου σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο επίπεδο.
  3. Γρήγορο και ασφαλή επαναπατρισμό των ατόμων των οποίων τα αιτήματα ασύλου απορρίπτονται.
  4. Για όσους οι αιτήσεις εγκρίνονται, να ξεκινά αμέσως η διαδικασία ένταξής τους στις δομές του κράτους. Ιδιαίτερα καθοριστικό είναι τα παιδιά με μεταναστευτικό βιογραφικό να εντάσσονται σε προγράμματα γρήγορης εκμάθησης της γλώσσας, έτσι ώστε στη συνέχεια να μπορούν να εισαχθούν στα δημόσια σχολεία της χώρας.
  5. Ανάληψη πρωτοβουλίας για την περαιτέρω ενίσχυση της μεταναστευτικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρέπει να αφήνει μόνο του κανένα κράτος μέλος να επιλύσει το θέμα της μετανάστευσης, αλλά χρειάζεται να ενδυναμώνει κάθε χώρα, να επεμβαίνει και να στηρίζει ώστε να δίνει λύσεις, όταν και όπου χρειάζεται.
  6. Εκσυγχρονισμός της φύλαξης της Πράσινης Γραμμής με ηλεκτρονικά μέσα (δείτε το πρόγραμμα για την «Άμυνα και Ασφάλεια» του κινήματός μας), αποφεύγοντας τις αναχρονιστικές μεθόδους του συρματοπλέγματος που διασύρουν τη χώρα διεθνώς.
  7. Ειδικά για τους αιτητές ασύλου και πρόσφυγες, που νόμιμαεισέρχονται στην Κυπριακή Δημοκρατία και δικαιούνται να εργαστούν στη χώρα μας, πρέπει να διαμορφωθεί πολιτική που να τους εντάσσει στον κοινωνικό ιστό. Παροχή διευκολύνσεων για: αξιοπρεπή στέγαση, πρόσβαση στην αγορά εργασίας, σε προγράμματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού μας, επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, ίση πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες.
  8. Διευκόλυνση των επιχειρήσεων αναφορικά με τις διαδικασίες εργοδότησης  μεταναστών, αιτητών ασύλου στη βάση της ίσης μεταχείρισης με όλους τους υπόλοιπους εργαζόμενους.
  9. Ενίσχυση των πολυπολιτισμικών δράσεων στα σχολεία για καλλιέργεια σεβασμού στη διαφορετικότητα.
  10. Ανάληψη δράσεων και πρωτοβουλιών για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας.

Συμπερασματικά
Η μετανάστευση στην Κύπρο πρέπει να γίνει αντικείμενο ορθολογικής διαχείρισης και μάλιστα με ανθρωπιστικά κριτήρια. Μόνο έτσι δεν θα επιβαρύνει την τοπική κοινωνία, αλλά, αντίθετα, θα μπορεί να καταστεί χρήσιμη για την ανάπτυξή της. Ένα είναι βέβαιο: αν η μετανάστευση πάρει ανεξέλεγκτο χαρακτήρα, θα επιτείνει την ξενοφοβία, από την οποία ζημιώνονται όλοι – και οι μετανάστες και οι χώρες υποδοχής.

X