Οι σκεπτόμενοι ανά τον κόσμο, μεταξύ αυτών χρηματοδοτικοί οίκοι όπως ή JP Morgan και άλλοι άνθρωποι του χρήματος, έχουν δηλώσει ότι ο κορωνοϊός ήταν ένα ξύπνημα (a wake up call) κι ότι πρέπει ν’ αλλάξουμε μοντέλο ανάπτυξης και να ξεφύγουμε από τη χλιδάτη κατανάλωση που αγνοεί πόσους φυσικούς πόρους καταναλώνουμε στη πορεία. Το World Economic Forum, ένα σώμα που είναι κάθε άλλο παρά ρομαντικό στις αντιλήψεις του, δήλωσε φέτος ότι η μεγάλη απώλεια βιοποικιλότητας (δηλαδή φυτών και ζώων) θα επηρεάσει τη δυνατότητα του ανθρώπου να εξασφαλίσει τροφή και φάρμακα μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.
Κι όμως στη μικρή μας Κύπρο ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων έκανε πρόσφατες δηλώσεις (Φιλελεύθερος 24/05/20) που δείχνουν ότι δεν έχει λάβει υπόψη την παγκόσμια αλλαγή νοοτροπίας. Προτείνουν πέντε ενότητες για να διευκολύνουν τα έργα τους, που είναι εντελώς έξω από τη μετά-κορωνοϊό αντίληψη.
Ο Σύνδεσμος ζητά να διευκολυνθούν οι επενδύσεις σε νέα συγκροτήματα golf – ένα είδος που δεν ευδοκίμησε στη χώρα μας, ούτε δόθηκαν στοιχεία που να δείχνουν ότι τα golf αύξησαν αισθητά τον ποιοτικό τουρισμό, αλλά σίγουρα ξέρουμε ότι είναι υδροβόρα και επηρεάζουν αρνητικά τη βιοποικιλότητα στα εδάφη τους.
Ο Σύνδεσμος επίσης ζητά να διευκολυνθούν οι ενοποιημένες αναπτύξεις μεγάλων και σύνθετων έργων- έργων που αποδείχτηκαν αρνητικότατα για την ύπαιθρο και τους φυσικούς πόρους. Δεν ξεχνιούνται οι προτάσεις για την Άλασσα, σ΄ένα επικλινές τοπίο όπου θα επηρεαζόταν η ζώνη προστασίας των υδάτων. Όπως δεν ξεχνιούνται οι προτάσεις ανάπτυξης στην Πέγεια, μ’ ένα έργο που η πιθανότητα κατολισθήσεων φοβίζει την τοπική κοινωνία. Ανταποκρίνεται όμως στις απαιτούμενες προϋποθέσεις για μεγάλα έργα, διότι θα παρέχει χώρους για να δημιουργηθεί παράρτημα του Ινστιτούτου Κύπρου. Με το πρόσχημα της δημιουργίας ακαδημαϊκών χώρων ή spa προχωρούν έργα σε υπερμεγέθη κλίμακα, ανεπιθύμητη για την ύπαιθρο.
Όμως, σε όλες τις δραστηριότητες υπάρχει ένα θέμα φέρουσας ικανότητας για επιβίωση. Πόσα Πανεπιστήμια σηκώνει η Κύπρος; Ήδη έχουμε 8 συν το Ινστιτούτο Κύπρου στη Δημοκρατία, και 6 στα κατεχόμενα, σύνολο 15. Το πρόβλημα μεταξύ άλλων, είναι ότι αντί να εξετάζονται σφαιρικά, η κάθε πρόταση για σύνθετη ανάπτυξη εξετάζεται μεμονωμένα και με όλες τις σχετικές και φορτικές πιέσεις από τους ενδιαφερόμενους.
Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων μας μιλά για ολοκληρωμένα τουριστικά έργα με τουλάχιστο 300 κλίνες που θα συνοδεύονται από εξειδικευμένες μονάδες εξυπηρέτησης για αθλητικά, ευεξία, συνέδρια ή και θέματα παράδοσης και πολιτισμού. Και ρωτώ: Χρειαζόμαστε πραγματικά κι άλλες ξενοδοχειακές μονάδες ή απλά μοιράζουμε την πίττα; Εξετάσαμε πόσες θέσεις εργασίας δημιουργούνται για Κύπριους;
Κι όταν αρχίσουν οι developers να μας μιλούν για θέματα πολιτισμού σε νέες εγκαταστάσεις, πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση. Πόσα θεματικά πάρκα ή ερζάτζ πολιτιστικούς χώρους θα δημιουργήσουμε; Εδώ δεκάδες χωριά σε κάθε επαρχία, όλα με αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία, αφήνονται στην εγκατάλειψη ή αποκαθίστανται με πρόχειρες πρακτικές, αλλά οι μεγάλοι developers συνεχίζουν να οραματίζονται τις αναπαραστάσεις Κυπριακών χωριών, μεσογειακών νησιών κ.ο.κ.
Αν θέλουν να βοηθήσουν τον τόπο μας, ας διαλέξουν ένα εγκαταλειμμένο αυθεντικό χωριό, και να του δώσουν ζωή αποκαθιστώντας το υποδειγματικά. Αλλά ένα τέτοιο εγχείρημα απαιτεί πολλή δουλειά, πολύ χρόνο και η κλίμακά του μάλλον δεν αφήνει τα υπερκέρδη που επιδιώκουν οι μεγάλοι επενδυτές.
Πρέπει να σημειώσουμε, με βάση αυτά που λέχθηκαν στη πρώτη παράγραφο, ότι αρκετοί εκατομμυριούχοι του δυτικού κόσμου δεν θέλουν πια τη χλιδή που αποζητούσαν στο παρελθόν. Η έννοια της ισοζυγισμένης ανάπτυξης, και του small is beautiful έπιασε τόπο, αλλά δυστυχώς, όχι στο δικό μας τόπο.
*Δρ. Άρτεμις Γιορδαμλή
Διευθύνουσα Σύμβουλος,
Ίδρυμα Λαόνα για την Αναβίωση και Προστασία της Κυπριακής Υπαίθρου.
Web: www.laona.org
