Κύπρος και Γαλάζια Οικονομία: Σημαντικά περιθώρια βελτίωσης και ευκαιρίες ευημερίας

Του Μιχάλη Ιερείδη*

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα την «Έκθεση του 2020 για τη γαλάζια οικονομία», στην οποία παρέχεται επισκόπηση των επιδόσεων των οικονομικών τομέων της ΕΕ που σχετίζονται με τους ωκεανούς και το παράκτιο περιβάλλον. Με κύκλο εργασιών 750 δισ. ευρώ το 2018, η γαλάζια οικονομία της ΕΕ παρουσιάζει ευρωστία. Το 2018 ο τομέας της γαλάζιας οικονομίας απασχολούσε 5 εκατομμύρια άτομα, αριθμός που αντιστοιχεί σε σημαντική αύξηση κατά 11,6 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Παρά το γεγονός ότι τομείς όπως ο παράκτιος και ο θαλάσσιος τουρισμός, καθώς και η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια πλήττονται σοβαρά από την πανδημία του κορωνοϊού, η γαλάζια οικονομία στο σύνολό της προσφέρει τεράστιες δυνατότητες όσον αφορά τη συμβολή της στην πράσινη ανάκαμψη.

Ως νησιωτικό κράτος, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η γαλάζια οικονομία στην Κύπρο κυριαρχείται από τον παράκτιο τουρισμό, ο οποίος αντιπροσωπεύει το 86% των γαλάζιων θέσεων εργασίας και το 81% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας GVA το 2018. Οι λιμενικές δραστηριότητες, η ναυπηγική και οι επισκευές συμβάλλουν επιπλέον 6% σε όρους GVA.

Το Κυπριακό Μητρώο κατέλαβε την 11η θέση ως προς τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως και τον 3ο μεγαλύτερο στόλο στην ΕΕ (μετά τη Μάλτα και την Ελλάδα) με περισσότερα από 1000 ποντοπόρα πλοία με συνολικά 21 εκατομμύρια ακαθάριστους τόνους. Όσον αφορά το ξηρό βάρος, η Κύπρος κατατάσσεται 28η παγκοσμίως.

Η Επιτροπή της ΕΕ, σύμφωνα με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις της ΕΕ, ενέκρινε την παράταση του καθεστώτος φόρου χωρητικότητας της Κύπρου, το οποίο ισχύει για τις δραστηριότητες ιδιοκτησίας πλοίων, διαχείρισης πλοίων και ναυλώσεων πλοίων. Η Κύπρος ήταν το πρώτο ανοιχτό μητρώο που είχε εγκριθεί από την ΕΕ με ένα σύστημα φόρου χωρητικότητας (TTS) και το σύστημα αυτό επεκτάθηκε το 2019 για άλλα δέκα χρόνια. Η παράταση του συστήματος παρέχει σταθερότητα και βεβαιότητα στις τρέχουσες και μελλοντικές ναυτιλιακές εταιρείες που φέρουν σημαία ή λειτουργούν στην Κύπρο. Η παράταση αναμένεται επίσης να ενθαρρύνει την εγγραφή πλοίων στην Ευρώπη, καθώς και την παρουσία και ανάπτυξη ναυτιλιακών εταιρειών και ναυτιλιακών δραστηριοτήτων στην ΕΕ. Το σύστημα συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα του τομέα των θαλάσσιων μεταφορών της ΕΕ, υποστηρίζοντας παράλληλα τα υψηλά πρότυπα περιβάλλοντος και ασφάλειας της Ευρώπης.

Σημαντικές βελτιώσεις διαπιστώνονται χρονικά με τη βελτίωση των δεικτών αναφοράς. Οι θέσεις εργασίας στην γαλάζια οικονομία αυξήθηκαν από 36700 το 2009 σε 38800 το 2018 αντιπροσωπεύοντας το 10% των θέσεων εργασίας ενώ τα έσοδα το 2009 ανέρχονταν σε €16.420.000 και ανέβηκαν στα €18.261.000 το 2018.

Ευελπιστούμε ότι η γαλάζια οικονομία θα ενισχυθεί περαιτέρω στο μέλλον και η ακτοπλοϊκή σύνδεση με την Ελλάδα που ανακοινώθηκε επίσημα είναι ένα χαρμόσυνο νέο. Επίσης προσβλέπουμε στη μεγάλη συμβολή στην ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας του Κυπριακού Ινστιτούτου για την Θάλασσα και την Ναυτιλία (Cyprus Marine and Maritime Institute-CMMI) που είναι ένα ανεξάρτητο, διεθνές, επιστημονικό και επιχειρηματικό Κέντρο Αριστείας για τη θαλάσσια και ναυτιλιακή έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία.

Αξίζει να αναφερθεί ότι οι προτεραιότητες και δράσεις του Ινστιτούτου θα είναι πλήρως ευθυγραμμισμένες με την Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης της Κύπρου, καθώς και με τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού σχετικές με τη Γαλάζια Οικονομία και τη Γαλάζια Ανάπτυξη.

Πιστεύουμε ακράδαντα ότι το CMMI θα συμβάλει στην εδραίωση της Κύπρου ως ενός πραγματικά ολοκληρωμένου ναυτιλιακού κέντρου, θα αναζωογονήσει το οικοσύστημα έρευνας, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας της χώρας και θα προάγει την βιώσιμη ανάπτυξη της θαλάσσιας και ναυτιλιακής βιομηχανίας σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.

*Δρ. Μιχάλης Ιερείδης, βιολόγος-βιοχημικός, Συντονιστής της Θεματικής Επιτροπής Περιβάλλον και Αειφορία του κινήματος “Νέο Κύμα – Η ‘Αλλη Κύπρος”

Πηγές: 

https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/press/2020-blue-economy-report-blue-sectors-contribute-recovery-and-pave-way-eu-green-deal_en

https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/sites/maritimeaffairs/files/2020_06_blueeconomy-2020-annexes-ld-part1_final.pdf
X