Το Τραμ της Λευκωσίας

Του Κωνσταντίνου Χριστοφίδη*

Η ταλαιπωρία στους δρόμους της πρωτεύουσας ολοένα και αυξάνεται. Αυτοκίνητα σε αργούς ρυθμούς, ατέλειωτες ουρές στα φώτα τροχαίας, αύξηση των ρύπων και, κυρίως, απώλεια πολύτιμου χρόνου στην άσφαλτο. Η μακρο-οικονομική απώλεια είναι δραματική. Εάν κάποιος προσθέσει τα χαμένα καύσιμα στις αυτοκινητο-ουρές για ένα μήνα, θα αρκούσαν για να κτίσουμε και να εξοπλίσουμε πλήρως ένα σύγχρονο σχολείο!

Η Λευκωσία είναι μια πόλη που ο κυκλοφοριακός της σχεδιασμός έχει πολύ περισσότερους περιορισμούς από οποιαδήποτε πόλη στον κόσμο, γιατί η διαίρεση μιας πρωτεύουσας, πέρα από τη φυσική διαίρεση των ανθρώπων, των γειτονιών, των μνημείων και της ζωής της, χωρίζει επίσης με έναν αφύσικο τρόπο τους δρόμους της.

Μια διαιρεμένη πόλη αιχμαλωτίζεται σε μια πολεοδομική λογική, που δεν της επιτρέπει να αναπνεύσει. Οι σημερινοί δρόμοι της Λευκωσίας δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σημερινής πόλης. Κανείς, βέβαια, δεν θα μπορούσε να προβλέψει πριν από το ‘74, ότι το 1/3 του πληθυσμού θα μετακινείτο βιαίως στη νότια πλευρά.

Με μία πρώτη εκτίμηση, η ανυπαρξία σύγχρονων μέσων μαζικής μεταφοράς στη Λευκωσία, σε συνδυασμό με την κουλτούρα τού «όλα με το ιδιωτικό μας αυτοκίνητο», στοιχίζει ακριβά στους πολίτες της μείζονος Λευκωσίας. Το κόστος δεν είναι μόνον η δαπάνη σε καύσιμα, αλλά και η φθορά των οχημάτων, το περιβαλλοντικό κόστος, η συνεχής ανάγκη εκσυγχρονισμού των δρόμων και πολλά άλλα – το κόστος της μη ύπαρξης σύγχρονων μέσων μαζικής μεταφοράς είναι ακόμη μεγαλύτερο. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι η σημερινή κυπριακή οικογένεια αναγκάζεται να αποκτήσει 2ο ή ακόμη και 3ο αυτοκίνητο, ενώ, αν υπήρχε ένα σύγχρονο μέσο μαζικής μεταφοράς στη Λευκωσία, το φαινόμενο αυτό θα περιοριζόταν. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η εισαγωγή τραμ σε μια πόλη αφαιρεί περίπου 1.2 αυτοκίνητα ανά οικογένεια σε διάστημα λιγότερο των πέντε χρόνων. Ενδεικτικά, για την ευρύτερη Λευκωσία των 50.000 οικογενειών αναμένεται να ελαττωθεί ο αριθμός των αυτοκινήτων κατά 60,000, δηλαδή μια εξοικονόμηση σε εισαγωγές της τάξης των 600 εκατομμυρίων ευρώ!

Μία άλλη πτυχή του προβλήματος αποτελεί το γεγονός ότι ο μισός σχεδόν πληθυσμός της Λευκωσίας το απόγευμα δεν είναι παραγωγικός, αφού μετατρέπεται σε «μεταφορέα» για τα ιδιαίτερα μαθήματα των παιδιών του. Οι έφηβοι, που άνετα θα μπορούσαν να μετακινούνται από μόνοι τους, διαμορφώνοντας έτσι έναν αυτόνομο χαρακτήρα, είναι δέσμιοι της «μητέρας ή και του πατέρα» για όλες τις μετακινήσεις τους.

Όλες οι προαναφερθείσες “απώλειες” απλώς φέρνουν στην επιφάνεια αποτυχημένες διακυβερνήσεις δεκαετιών. Διακυβερνήσεις χωρίς όραμα για τον τόπο και με άγνοια της ιστορίας της τεχνολογικής εξέλιξης. Η λειτουργία γραμμής ηλεκτρικού τραμ στη Λευκωσία είναι σήμερα όχι μόνο αναγκαία, αλλά και αυτονόητη.

Προτείνεται η εγκατάσταση ενός ηλεκτρικού τραμ, σύγχρονου, περιβαλλοντικά φιλικού, ενεργειακά οικονομικού και αθόρυβου. Η γραμμή, για παράδειγμα, Ανατολής-Δύσης που θα συνδέει τα πανεπιστήμια της πρωτεύουσας, θα δώσει δυνατότητα πρόσβασης σε 20.000 και πλέον φοιτητές. Η Λευκωσία έχει ήδη σημαντικά σημεία, τα οποία θα πρέπει να καλύψει. Παλιό Γενικό Νοσοκομείο, Δικαστήρια, Πύλη Πάφου, Πλατεία Σολωμού, Πλατεία Ελευθερίας, Πανεπιστήμια, Νέο Γενικό Νοσοκομείο, ΓΣΠ και πολλές άλλες.
Έτσι, οι συνολικές γραμμές του τραμ θα ανέρχονται στα 40-50 χιλιόμετρα, με στόχο να εξυπηρετούν 100 χιλιάδες ανθρώπους ημερησίως, με την προϋπόθεση ότι θα κατασκευαστούν χώροι στάθμευσης ιδιωτικών αυτοκινήτων κοντά στους βασικούς σταθμούς του τραμ. Το συνολικό έργο αναμένεται να κοστίσει γύρω στα 500 εκατ. ευρώ.

Η ολοκλήρωση του έργου θα μπορούσε να μειώσει την κυκλοφορία στην πόλη της Λευκωσίας κατά 60%. Η διαδρομή Ανθούπολης – Πλατείας Ελευθερίας θα καλύπτεται περίπου σε 15 λεπτά, δηλαδή ο μισός περίπου χρόνος κάλυψης της ίδιας απόστασης από αυτοκίνητο σε ώρες αιχμής. Ο τεχνικός σχεδιασμός του έργου θα είναι τέτοιος, που το ηλεκτρικό τραμ δεν θα επηρεάζει την υπόλοιπη κυκλοφορία.

Η πρόταση για τη δημιουργία του τραμ, εάν εφαρμοστεί, ανοίγει τον δρόμο για σύγχρονες συγκοινωνίες ανάμεσα στις πόλεις. Το τραμ της Λευκωσίας είναι μόνο η αρχή. Όταν εκσυγχρονιστούν οι αστικές συγκοινωνίες, τότε η διαδρομή Λευκωσία-Λεμεσός θα πραγματοποιείται σε 25 λεπτά. Με ένα σύγχρονο τρένο, η Κύπρος θα μετατραπεί σε μια μεγάλη συνοικία. Η διαδρομή, για παράδειγμα, ανάμεσα στο αεροδρόμιο Λάρνακας και το ΓΣΠ Λευκωσίας θα ήταν υπόθεση 15 λεπτών (εδώ, το κόστος θα ήταν περιορισμένο, για τον λόγο της μη αναγκαιότητας διπλής γραμμής).

Εδώ και πολλά χρόνια δίνονται κάποια αντι-επιχειρήματα γύρω από το σχέδιο για το τραμ της Λευκωσίας. Ένα από αυτά, είναι ο περιορισμένος πληθυσμός της πρωτεύουσας. Οι διεθνείς εμπειρίες, όμως, καταρρίπτουν από μόνες τους το συγκεκριμένο επιχείρημα. Για παράδειγμα, η πόλη της Ορλεάνης στη Γαλλία, με ισοδύναμο πληθυσμό, διαθέτει ήδη ένα σύγχρονο τραμ δέκα χιλιομέτρων, αριθμός ο οποίος αναμένεται να πολλαπλασιαστεί, καθώς το έργο εξελίσσεται. Η Λευκωσία έχει την πληθυσμιακή πυκνότητα που μπορεί να δικαιολογήσει πλήρως την αναγκαία επένδυση. Επιπρόσθετα, η προοπτική της επανένωσης της πόλης θα επιταχύνει την οικονομική απόσβεση του έργου, δημιουργώντας, μεταξύ άλλων, και συνθήκες κοινωνικής συνεύρεσης.

Όλοι οι αριθμοί συμφωνούν στην προοπτική και την ορθότητα της επένδυσης. Θα την επιτρέψουν, όμως, τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που είναι πίσω από τη λογική του δόγματος «άνθρωπος και αυτοκίνητο»;

Εάν, πραγματικά, στηρίζουμε τη βιώσιμη κινητικότητα, εάν θέλουμε η Λευκωσία να μετατραπεί σε μια σύγχρονη πόλη και οι πολίτες να αγκαλιάσουν μία κουλτούρα αξιοποίησης των μέσων μαζικής συγκοινωνίας, χρειάζεται να τους παρέχουμε μέσα που να ανταποκρίνονται στην καθημερινότητα και στις ανάγκες τους.

*Κωνσταντίνος Χριστοφίδης
Καθηγητής της Φυσικής, Πανεπιστήμιο Κύπρου και
Γενικός Συντονιστής του Νέου Κύματος – Η Άλλη Κύπρος

New Wave News

Ενημερωθείτε πρώτοι για τις εξελίξεις και την πορεία του κινήματος!

* Με την αποστολή του email σας αποδέχεστε την επεξεργασία του για σκοπούς ενημέρωσής σας σχετικά με τα νέα του Κινήματος. Μπορείτε να αφαιρέσετε τα στοιχεία σας ανα πάσα στιγμή. Τα στοιχεία σας τυγχάνουν χειρισμού στη βάση της Πολιτικής Διαχείρισης Προσωπικών Δεδομένων του Κινήματος.

Νέο Κύμα - Volt Cyprus
X