Του Κωνσταντίνου Χριστοφίδη*
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Φιλελεύθερος”.
Παραμονές Χριστουγέννων του 2016 ήμουνα καλεσμένος στη γιορτή του Γυμνασίου του κατεχόμενου Ριζοκαρπάσου. Έφθασα στο σχολείο νωρίς το απόγευμα, αρκετή ώρα πριν τη γιορτή. Βγαίνοντας από το αυτοκίνητο μου έξω από το γυμνάσιο, με πλησίασε ένας καλοντυμένος κύριος, ο οποίος με ρώτησε, ομολογουμένως με ευγένεια, εάν είμαι ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου. Του απάντησα καταφατικά. «Τι έρχεστε εδώ;» μου είπε, «εδώ είναι Τουρκία». Έκανα πως δεν άκουσα αλλά αυτός συνέχισε: «Σ’ αυτή την περιοχή του κόσμου, από τον Κόλπο, τη Μέση Ανατολή και μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο δεν υπάρχει χώρος ούτε για Χριστιανούς ούτε για Εβραίους. Μια μέρα θα φύγετε όλοι.» Κάποιοι παρευρισκόμενοι, μού είπαν λίγο αργότερα ότι ο κύριος αυτός ήταν καθηγητής θεολογίας, «υπεύθυνος» θρησκευτικών θεμάτων της Καρπασίας.
Τότε τα λόγια του θεολόγου με ενόχλησαν. Σκέφτηκα ότι ίσως να είναι άλλος ένας ακραίος Τούρκος ισλαμιστής που ενδεχομένως να ανήκει στους Γκρίζους Λύκους. Εκείνη την περίοδο, μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο όπου οι συνομιλίες για το Κυπριακό έδειχναν ελπιδοφόρες, τα λόγια του φαινόντουσαν απλά εκτός κλίματος.
Σήμερα, έξι χρόνια μετά, τα πράγματα έχουν αλλάξει εντελώς και δυστυχώς τα λόγια του Τούρκου θεολόγου δεν αποτελούν πλέον παραφωνία στο ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο. Τέτοια λόγια δεν ακούγονται μόνο από περιθωριακούς και γραφικούς τύπους, ακούγονται από σχεδόν όλο το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας. Από τον αντιπρόεδρο της χώρας που τις προάλλες δεν δίστασε να δηλώσει ότι η Κύπρος είναι τουρκική από το 1571, μέχρι τους αρχηγούς μεγάλων κομμάτων, της αντιπολίτευσης και της κυβέρνησης. Τα ίδια ακούγονται από στρατηγούς και ναυάρχους της Τουρκίας. Και δυστυχώς αυτοί δεν μένουν στα λόγια, στρατικοποιούν τα κατεχόμενα, χτίζουν νέες βάσεις, κινητοποιούν τον τουρκικό στόλο γύρω μας. Στην κατεχόμενη Κύπρο η ισλαμοποίηση σήμερα είναι σε πλήρη εξέλιξη, κάτι που δεν επιχειρήθηκε ποτέ στο παρελθόν, ούτε καν κατά την οθωμανική περίοδο.
Μετά την εισβολή του 1974, το πολιτικό σύστημα της χώρας μας, μας μοίρασε σε ενδοτικούς και απορριπτικούς, στο πλαίσιο μιας πελατειακής λογικής που του έδινε λόγο ύπαρξης. Ο διαχωρισμός της κοινωνίας και η δημιουργία ξεχωριστών αφηγημάτων ήταν συνθήκη επιβίωσης για τα κόμματα. Με αυτά τα δεδομένα, φτιαχτήκαν μακρές πολιτικές καριέρες, νέα πολιτικά τζάκια και τεράστιες περιουσίες που σήμερα κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά. Οι πρόσφυγες αφέθηκαν στη μοίρα τους, ενώ οι πολιτικοί άφηναν να δίνεται η εντύπωση ότι λάμβαναν γενναιόδωρες επιδοτήσεις, γεγονός που υπονόμευε την αλληλεγγύη από τους υπόλοιπους Κύπριους.
Μέχρι σήμερα, είχαμε το «δικαίωμα» να τσακωνόμαστε μεταξύ μας για το τι λύση θέλουμε, να τσακωνόμαστε για το σύνταγμα της επόμενης μέρας της λύσης. Είχαμε διαφορετικές απόψεις για πολλά πράγματα, αν θα έχουμε ΔΔΟ ή όχι, τι κράτος θα έχουμε και τι βάρος θα είχε η κάθε πλευρά στη διακυβέρνηση του. Όλα αυτά μας χωρίζουν εδώ και 47 χρόνια. Το αφήγημα των μεν για τους δε και των δε για τους μεν εξακολουθεί να παραμένει βαθιά διχαστικό.
Είναι καιρός οι Έλληνες της Κύπρου να αντιληφθούμε ότι τα δεδομένα έχουν αλλάξει πολύ. Δεν μπορώ να ξέρω αν θα συνεχίσουν να είναι έτσι τα επόμενα χρόνια, όμως μπορώ να αντιληφθώ τα δεδομένα σήμερα. Σήμερα δεν απειλούνται απλά τα ανθρώπινα μας δικαιώματα. Απειλείται η ίδια η παρουσία μας σε αυτή την γη, απειλείται να σταματήσει μια παρουσία 3.000 χρόνων σε αυτή την γωνιά της Μεσογείου.
Θυμάμαι μια ιστορική ομιλία του Σίμον Πέρες, όταν έλεγε: «Μέχρι σήμερα δεν χάσαμε ούτε μία μάχη. Δεν είχαμε και δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε ούτε μία, γιατί απλά μετά δεν θα υπάρχουμε». Εμείς αντίθετα χάσαμε μια σημαντική μάχη το 1974. Εάν χάσουμε και την επόμενη, δεν θα υπάρχει άλλη να χάσουμε γιατί απλά θα σταματήσουμε να υπάρχουμε.
Η Τουρκία εισβάλλει όλο και περισσότερο στη γειτονιά μας και θα συνεχίσει να το κάνει ακόμη και στη μετα-Ερντογάν εποχή. Στην Κύπρο εισβάλλει καθημερινά στις θάλασσες μας. Δύο παράγοντες είναι, κατά τη γνώμη μου, αυτοί που την έχουν εμποδίσει μέχρι σήμερα στο να προχωρήσει και επί του εδάφους: το ότι είμαστε χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ήττα των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο. Θα ήταν πολύ διαφορετικό το παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο εάν είχε επικρατήσει ο Μοχάμεντ Μόρσι. Πιθανότατα να είχαμε συνθλιβεί ανάμεσα στις μυλόπετρες – βόρεια από την Τουρκία και νότια από την Αίγυπτο.
Αυτή τη δυσοίωνη εποχή, είναι ιστορική επιταγή για όλες τις πολιτικές δυνάμεις να βρεθούν γύρω από ένα τραπέζι και να αναζητήσουν μια εθνική στρατηγική επιβίωσης. Οι δύσκολες αυτές συγκυρίες αναζητούν ένα σύγχρονο πατριωτισμό που θα δημιουργήσει εκείνο το τείχος που θα αποτρέψει τον ολικό αφανισμό μας. Μαζί με την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες δυνάμεις της περιοχής θα πρέπει να οργανώσουμε την αντίσταση μας για τη φυσική μας επιβίωση. Πρέπει να προετοιμαστούμε για το απροσδόκητο, για όλα τα πιθανά σενάρια, ακόμη και για τα χειρότερα.
Η οργάνωση της αντίστασης της Κύπρου δεν είναι μόνο αμυντική, είναι ένα κράμα πολλών παραγόντων. Δεν μπορούμε να έχουμε αυταπάτες απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα! Πρέπει να αναζητήσουμε και να εφαρμόσουμε τον σύγχρονο πατριωτισμό σε όλα τα επίπεδα.
Σύγχρονος πατριωτισμός είναι να δημιουργείς πολίτες περήφανους για τον τόπο τους, που τους δίνονται ευκαιρίες να μείνουν και να διαπρέψουν στην πατρίδα τους. Νέους που θα θέλουν και θα μπορούν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξή της αλλά και να πολεμήσουν γι’ αυτήν, αν χρειαστεί. Κανείς δεν θα πολεμήσει για ότι δεν αγαπά, ή για ότι δεν τον αγαπά.
Πατριωτισμός, στις αρχές του 21ου αιώνα, είναι να κάνεις τομές, να μην ικανοποιείσαι με τη στασιμότητα, να αντιμάχεσαι τα οργανωμένα συμφέροντα που στηρίζουν ένα αναχρονιστικό στάτους κβο σε έναν κόσμο που αλλάζει. Να εμπνέεις τους άλλους με το έργο και τη στάση σου και να τους κινητοποιείς για να δρουν το ίδιο. Να προσπαθείς να θωρακίζεις πολιτικά, θεσμικά, εκπαιδευτικά, κοινωνικά, πολιτισμικά και οικονομικά τη χώρα σου, επινοώντας νέους θεσμούς και μεταρρυθμίζοντας διαρκώς τους υφιστάμενους, έτσι ώστε να προσαρμόζονται στο συνεχώς μεταβαλλόμενο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον.
Πατριωτισμός μιας ηγεσίας είναι να χρησιμοποιεί ότι καλύτερο έμψυχο υλικό έχει η πατρίδα, τα καλύτερα μυαλά, τους καλύτερους Κύπριους. Επειδή απέναντι από την ποσότητα των αντιπάλων το μόνο που έχουμε να αντιτάξουμε είναι την ποιότητα των δικών μας ανθρώπων. Δεν είναι η ώρα των κομματικών φίλων, είναι η ώρα των καλύτερων, των ανιδιοτελών, αυτών που έχουν παραστάσεις, αυτών που μπορούν να κάνουν τη διαφορά, όλων αυτών που αντιλαμβάνονται πως λειτουργεί ο σύγχρονος κόσμος.
Χρειαζόμαστε ως κράτος ένα ξεκάθαρο όραμα που θα το υπηρετήσουμε με συνέπεια, ταλέντο και προσήλωση. Χάσαμε τη μάχη το 1974 και τη χάσαμε γιατί ο τόπος μας προδόθηκε, αφού πρώτα διαβρώθηκε εσωτερικά. Ο δικός μας αγώνας σήμερα δεν είναι απλά αγώνας για κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, όπως για τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς λαούς. Ο δικός μας αγώνας είναι και αγώνας φυσικής επιβίωσης, γιατί αν χάσουμε και αυτή τη μάχη, δεν θα υπάρξει άλλη, θα είναι η τελευταία.
Όλα αυτά πρέπει να γίνουν τώρα, χωρίς άλλη καθυστέρηση, γιατί διαφορετικά η ελληνική ιστορία θα μας αποκαλέσει καταραμένη γενιά. Ο ιστορικός του μέλλοντος δεν θα μπορεί να εξηγήσει πως η Τουρκία των 100 εκατομμυρίων ήταν ομόθυμη, με κοινή στρατηγική έναντι της Κύπρου, και η Κύπρος του ενός εκατομμυρίου ήταν διασπασμένη σε 10 κομμάτια έναντι της επιτιθέμενης Τουρκίας.
Ο *Κωνσταντίνος Χριστοφίδης είναι καθηγητής, τέως πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου και Γενικός Συντονιστής του «Νέο Κύμα – Η Άλλη Κύπρος».
