Κανένας άνθρωπος δεν είχε προβλέψει την τεράστια ανατροπή που θα επέφερε πρωτόγνωρες και δραματικές αλλαγές, όχι μόνο στην παγκόσμια οικονομία αλλά και σε κοινωνικό/πολιτισμικό επίπεδο.
Ειδικά ο Μάρτιος και ο Απρίλιος ήταν ιδιαίτερα σκληροί μήνες και η δοκιμασία επίπονη για την ψυχική μας υγεία. Ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον, έχει την ανάγκη εκ φύσεως να συναναστρέφεται με άλλους, να ανήκει ως επί το πλείστον σε οργανωμένα σύνολα, να διαμορφώνει τις δικές του πεποιθήσεις και να ενσωματώνεται σε ένα πλήθος δυνατοτήτων αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας με τους συνανθρώπους του. Όλα αυτά όμως διακόπηκαν με την εμφάνιση της πανδημίας. Περιορισμός. Εγκλεισμός. Να μην βλέπεις, να μην αγγίζεις αγαπημένα πρόσωπα. Όλα ενάντια στη φυσική συναισθηματική κατάσταση ενός ανθρώπου. Στα μέσα μαζικής ενημέρωσης βλέπαμε σκηνές τη γιαγιά και τον παππού να χαιρετάνε από τα μπαλκόνια και με ασφαλή απόσταση, τα πολυαγαπημένα εγγονάκια τους. Το βλέμμα τους σου σπάραζε τα σωθικά. Έβλεπες την δίψα της ψυχής τους να νιώσουν τη θαλπωρή της οικογενειακής ευτυχίας που τώρα φάνταζε ένα τρελό όνειρο.
Ποιο βάλσαμο θα απάλυνε την ψυχή μας μέσα σε αυτό τον εξωπραγματικό κυκεώνα;
Στο μυαλό μου έρχεται αυτόματα το τραγούδι των ABBA “Thank you for the music” που πραγματικά αντικατοπτρίζει την ανάγκη για το ψυχικό μας φάρμακο που λέγεται Τέχνη. Η οποιαδήποτε Τέχνη. Η Τέχνη της δημιουργίας. Είτε αυτό είναι να αρχίσεις τις πινελιές σε ένα καμβά, είτε να παίξεις ένας αγαπημένο κομμάτι μουσικής, είτε να φυτέψεις ένα λουλούδι, είτε να ζυμώσεις ένα ψωμί (τα σπιτικά ψωμιά ήταν συχνό φαινόμενο προβολής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης!).
Η Τέχνη είναι το όχημα που οδηγεί και διεγείρει τη δημιουργία και το συναίσθημα. Είναι τρόπος έκφρασης και παράλληλα αυτός που δημιουργεί νιώθει ευφορία. Αντανακλά κομμάτια που ίσως είναι βαθιά κρυμμένα στα έγκατα της ψυχής σου. Σαφώς ωφελεί και είναι ένας τρόπος διαλογισμού, επικοινωνίας με το ασυνείδητο που όμως αποφέρει θετικά αποτελέσματα, όχι μόνο πνευματικά αλλά και σωματικά.
Επιχειρήσεις, γκαλερί, μουσεία, ήταν επιβεβλημένο να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Οι μεν επιχειρήσεις έδιναν συμβουλές σχετικά με το αντικείμενο τους στους καταναλωτές/χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι δε γκαλερί και τα μουσεία διεθνούς φήμης και μη, προσέφεραν εικονικές/ψηφιακές περιηγήσεις, όπως και δωρεάν πρόσβαση στα αρχεία τους.
Η περίοδος του εγκλεισμού ήταν, όμως, και ευκαιρία να ανακαλέσουμε τι είναι πραγματικά σημαντικό στη ζωή μας, να κάνουμε ένα απολογισμό και μια αναδιοργάνωση και να πετάξουμε ό,τι είναι τοξικό ή απλά περιττό. Η απαγκίστρωση από τα δεσμά των δικών μας εμποδίων.
Η επαναφορά μας στην Post-Covid εποχή είναι πολύ αλλόκοτη, αλλά ευελπιστούμε πως θα επηρεάσει την πλειονότητα των ανθρώπων προς το καλύτερο. Όπως η φύση προσαρμόζεται στις νέες αλλαγές που επιφέρει κάθε εποχή, έτσι και ο άνθρωπος οφείλει να προσαρμοστεί και να αναδιοργανώσει τις προτεραιότητες στη ζωή του και να κάνει αυτά που τον γεμίζουν ψυχικά.
Τί θα ήταν η ζωή μας χωρίς τις Τέχνες;
Θα ήταν μια στυγερή, απρόσωπη και μίζερη ύπαρξη, χωρίς ομορφιά, χρωματισμό και αίγλη.
Όπως είπε και ο Πάμπλο Πικάσο, “Η Τέχνη ξεπλένει από την ψυχή, τη σκόνη της καθημερινότητας”. Γι’ αυτόν η Τέχνη δεν έχει μία αλλά πολλές διαφορετικές διαστάσεις που ξεδιπλώνουν διαφορετικές πτυχές του χαρακτήρα του. Έτσι και εμάς, όλους τους πολίτες, η Τέχνη μας ταξιδεύει νοητά σε δικούς μας φανταστικούς κόσμους, ανοίγει διάπλατα τις πύλες της ψυχής μας, δημιουργώντας τη δική μας ιδανική πραγματικότητα. Είναι σαφές ότι εξακολουθεί να ισχύει η γνώμη που εδώ και δύο αιώνες εξέφρασε ο Βόλφγκανγκ Γκαίτε, “Η επιστήμη και η τέχνη ανήκουν σε όλο τον κόσμο, και μπροστά τους εξαφανίζονται όλα τα σύνορα.”
*Η Χριστίνα Βωνιάτη, είναι εκπαιδευτικός, στο Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού & Νεολαίας Κύπρου και μέλος του Νέου Κύματος – Η Άλλη Κύπρος.
