8.44039, 8.52903 και 8.69337, είναι οι χαμηλότερες βαθμολογίες που έλαβαν μαθητές, και με τις οποίες όμως εξασφάλισαν θέση στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου. Δεν θα σχολιάσω αν αυτές οι βαθμολογίες είναι δίκαιες ούτε αν είναι αντιπροσωπευτικές της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου ούτε αν αντικατοπτρίζουν τις γνώσεις των μαθητών.
Το ερώτημα με το οποίο θα ασχοληθώ στο άρθρο αυτό είναι αν οι εν λόγω φοιτητές πρέπει να φοιτήσουν σε Δημόσιο Πανεπιστήμιο της Κύπρου ή όχι. Και το ερώτημα μπορεί να τεθεί με τρεις διαφορετικούς τρόπους.
Τρόπος Α: Έχουν λάβει οι απόφοιτοι τα αναγκαία εφόδια από το Λύκειο για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ενός πανεπιστημιακού διπλώματος; Με αυτό το ερώτημα θα δοθεί απάντηση στον προβληματισμό αρκετών αν έγινε σωστή δουλειά στα Λύκεια. Έχουν διδαχτεί και κατανοήσει οι μαθητές τα «βασικά», ούτως ώστε να μπορέσουν οι καθηγητές των Πανεπιστημίων να κτίσουν πάνω στις γνώσεις τους; Έχουν δηλαδή το απαιτούμενο ακαδημαϊκό υπόβαθρο; Αν ναι, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αν όχι, τότε κάτι πρέπει να πράξουμε.
Τρόπος Β: Θέλουμε ως κοινωνία και ως Πολιτεία να φοιτούν σε Δημόσια Πανεπιστήμια άτομα που έλαβαν χαμηλούς βαθμούς; Με αυτό το ερώτημα θα δοθεί απάντηση στο αν θέλουμε τα πανεπιστήμιά μας να εστιάσουν την προσοχή τους στην αριστεία ή αν θέλουμε να προσφέρουμε πανεπιστημιακή παιδεία σχεδόν σε όσους κάνουν αίτηση. Προσωπικά θα ήθελα Πανεπιστήμια που θα εστιάζονται στην αριστεία, αλλά κατανοώ γιατί ως κοινωνία θέλουμε να επενδύσουμε στην πανεπιστημιακή παιδεία για όλους. Απλώς αυτά τα δύο δεν μπορούν να συνδυαστούν. Δεν γίνεται τα τμήματα που έχουν φοιτητές του 8.44039, 8.52903 και 8.69337, να έχουν και φοιτητές του 19.30888, 19.6156 και 18.96817. Είτε ο Καθηγητής θα εστιάσει την προσοχή του στους άριστους, αδικώντας τους αδύναμους, που δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν, είτε θα εστιάσει την προσοχή του στους αδύναμους, αδικώντας τους άριστους, που δεν θα λάβουν τη μέγιστη δυνατή προσοχή. Μια εκ των δύο κατηγοριών φοιτητών θα αδικηθεί.
Τρόπος Γ: Θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν οι εν λόγω μαθητές στις ελάχιστες απαιτήσεις ενός πανεπιστημιακού διπλώματος; Με αυτό το ερώτημα θα δοθεί απάντηση στην ανησυχία τόσο των ίδιων των φοιτητών όσο και των γονέων τους, στο κατά πόσον δηλαδή δύνανται να αποφοιτήσουν, αλλά και στην ανησυχία των εργοδοτών, στο κατά πόσον δηλαδή οι απόφοιτοι των Πανεπιστημίων θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις τους στον χώρο εργασίας. Αν ναι, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αν όχι, τότε κάτι πρέπει να πράξουμε. Είμαι σίγουρος ότι όλοι συμφωνούμε ότι δεν είναι σωστό ΟΥΤΕ μετά από 6 χρόνια σπουδών να «κόβονται» φοιτητές και να μην αποφοιτούν αλλά ΟΥΤΕ και να «περνούν» όλοι, ανεξαρτήτως αποδόσεων.
Τι μέτρα θα μπορούσαμε να λάβουμε λοιπόν ως Πανεπιστήμια, ως Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού αλλά και ως Κυβέρνηση, για να είμαστε όσο πιο δίκαιοι μπορούμε σε όλους τους φοιτητές, ανεξαρτήτως του πώς κάποιος θα έδινε απάντηση στα πιο πάνω ερωτήματα;
Πρώτον, φοιτητές που λαμβάνουν «χαμηλό» βαθμό, θα πρέπει να παρακολουθήσουν ένα προπαρασκευαστικό έτος «γενικών σπουδών» και ύστερα να δικαιούνται να παρακολουθήσουν μαθήματα του κλάδου τους. Από την εμπειρία μου, οι αδύναμοι φοιτητές είτε εγκαταλείπουν τις σπουδές τους, είτε αποφοιτούν στα 6 χρόνια με βαθμό κάτω του 6/10. Ως εκ τούτου, το μέτρο αυτό πρέπει να εφαρμοστεί για την προστασία των ίδιων των αδύναμων φοιτητών.
Δεύτερον, χρειάζεται να δοθούν κίνητρα για τους άριστους φοιτητές να παραμείνουν στην Κύπρο για τις σπουδές τους. Το κράτος έχει επενδύσει δισεκατομμύρια στην παιδεία, στην έρευνα και στην καινοτομία, μια επένδυση που δεν θα την εκμεταλλευτούν στο έπακρο φοιτητές του 8.44039, 8.52903 και 8.69337. Θα μπορούσε για παράδειγμα οι 5 καλύτεροι εισακτέοι ανά Τμήμα να έχουν εξασφαλισμένη εργοδότηση με συμβολική αμοιβή σε σχετικές υπηρεσίες Υπουργείων κατά την καλοκαιρινή περίοδο των σπουδών τους. Θα μπορούσε επίσης το κράτος να προσφέρει μειωμένο φορολογικοί συντελεστή φόρου εισοδήματος για 3 έτη στους 5 καλύτερους εισακτέους ανά Τμήμα, με την προϋπόθεση ότι θα αποφοιτήσουν με άριστα στα 4 χρόνια.
Τρίτον, είναι απαραίτητο τα Πανεπιστήμια να στήσουν τις σωστές δομές για να συμβουλεύουν τους φοιτητές τους ως προς την ακαδημαϊκή τους πορεία. Ως Τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΤΕΠΑΚ για παράδειγμα, έχουμε θεσμοθετήσει τακτές συναντήσεις μεταξύ των φοιτητών και των Ακαδημαϊκών τους σύμβουλων, και μια φορά ανά εξάμηνο συζητάμε ως Συμβούλιο Τμήματος την πρόοδο των φοιτητών.
Τέταρτον, πρέπει το κράτος να ξαναδημιουργήσει τις υποδομές και την κουλτούρα ότι δεν είναι ανάγκη να έχει κάποιος πανεπιστημιακό δίπλωμα για να έχει στο μέλλον μια καλή δουλειά. Πρέπει να ενισχύσουμε την τεχνική επαγγελματική κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση, προσφέροντας έτσι ευκαιρίες σε όλους, ανεξαρτήτως αν αυτοί θέλουν να ακολουθήσουν μια ακαδημαϊκή πορεία ή όχι. Και ίσως είναι καιρός να ξαναλειτουργήσει το ΑΤΙ …
*Ο Αλέξανδρος Χαραλαμπίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και μέλος του 77μελούς συμβουλίου του κινήματος «Νέο Κύμα – Η Άλλη Κύπρος»
