Έρευνα & Καινοτομία

Εισαγωγή

Είναι πλέον καθολικά αποδεκτό ότι στον 21ο αιώνα η οικονομία δεν βασίζεται αποκλειστικά στους παραδοσιακούς πυλώνες φυσικών και συμβατικών πόρων, αλλά έχει μετατραπεί σε μια οικονομία γνώσης που θεμελιώνεται πάνω σε καινοτόμες νέες ιδέες τις οποίες διαμορφώνουν ταλαντούχοι άνθρωποι. Η επένδυση σε αυτές τις νέες ιδέες και στο ανθρώπινο δυναμικό διαμορφώνει συνθήκες οικονομικής ευμάρειας και συνολικής κοινωνικής ευημερίας για τις χώρες εκείνες που με τόλμη υιοθετούν το νέο μοντέλο ανάπτυξης. Η ανάπτυξη, το εθνικό εισόδημα και η ευημερία των ανθρώπων είναι απόλυτα συνδεδεμένα με τη δύναμη της γνώσης. Η παραγωγή είναι πια απόλυτα συνυφασμένη με την επιστημονική γνώση και την αξιοποίησή της.

Οι χώρες που επιτυγχάνουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με την αξιοποίηση της γνώσης μέσα από τη δημιουργία, τη στήριξη και την προώθηση νέων εταιρειών υψηλής τεχνολογίας έχουν δημιουργήσει ισχυρές οικονομίες μέσα από διαχρονική, στρατηγική και συνεχή εστίαση στην οικονομία της γνώσης, αλλά κυρίως χρηματοδοτώντας και στηρίζοντας με συνέπεια την έρευνα και την καινοτομία. Σήμερα, κατά τον απολογισμό του πλούτου μιας χώρας, προσμετρούμε και τον αριθμό διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που κατέχει, την ικανότητα δηλαδή των ανθρώπων της να δημιουργούν, να καινοτομούν και να παράγουν προστιθέμενη αξία.

Για την απόκτηση και τη διατήρηση του πλεονεκτήματος της γνώσης απαιτούνται μακροπρόθεσμες και συνεπείς επενδύσεις σε τομείς όπως:

  1. Η εκπαίδευση υψηλής ποιότητας σε όλα τα επίπεδα
  2. Η θεμελιώδης και εφαρμοσμένη έρευνα
  3. Η στρατηγική ερευνητική υποδομή

Επενδύοντας σε αυτούς τους τρεις βασικούς τομείς, οδηγούμαστε σε απτά αποτελέσματα:

  • Καινοτομία, αξιοποίηση έρευνας και μεταφορά γνώσης
  • Ανάπτυξη επιχειρηματικότητας

Ο οικονομικός αντίκτυπος σε μια χώρα με καλά οργανωμένα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα είναι τεράστιος – οι αριθμοί και οι δείκτες των αναπτυγμένων χωρών το αποδεικνύουν.

Η έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη είναι σημαντικοί βραχίονες της συνολικής παραγωγικής διαδικασίας μιας χώρας, καθώς μέσω των αποτελεσμάτων και των εφαρμογών τους συνεισφέρουν στην οικονομική ανάπτυξη, στη δημιουργία νέων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στην προσέλκυση νέων επενδύσεων. Σε λίγα χρόνια ο πλούτος μιας χώρας δεν θα μετράται με βάση το ΑΕΠ της.

Το νέο χαρακτηριστικό της ανάπτυξης της καινοτομίας είναι η ελαχιστοποίηση του χρόνου αξιοποίησής της. Για πρώτη φορά στην ιστορία της επιστήμης και της τεχνολογίας, η διάρκεια ζωής των τεχνολογιών και των εφευρέσεων είναι τόσο μικρή, που νέες καινοτομίες τις καθιστούν πολύ σύντομα ξεπερασμένες.

Σε μεγάλο βαθμό, το σημερινό κομματικό σύστημα στην Κύπρο αναφέρεται στην καινοτομία χρησιμοποιώντας την σαν να είναι μια λέξη της μόδας. Στην πραγματικότητα, δεν έχει κατανοήσει ακόμα τη σημασία της. Το ίδιο το κομματικό σύστημα μιλά για έρευνα ελπίζοντας να προσελκύσει ψηφοφόρους, αλλά στην ουσία ποτέ δεν ασχολήθηκε στρατηγικά με το θέμα. Στο παρασκήνιο μάλιστα κυκλοφορούν ψίθυροι ότι η έρευνα και η καινοτομία αφορούν απλώς μια ελίτ, όμως η αλήθεια είναι ότι αφορούν όλη την κοινωνία.

Η σημερινή πραγματικότητα της Κύπρου

Όπως καταδεικνύουν τα στατιστικά στοιχεία (βλ. σχήματα [πηγή: Eurostat]), η Κύπρος συγκαταλέγεταιστις χώρες της Ε.Ε. με τις μικρότερες πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού για θέματα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης.

Η κουλτούρα στα ερευνητικά ιδρύματα της Κύπρου θα πρέπει να αποτελεί έναν από τους λόγους που η χώρα μας θα εξελιχθεί σε ένα ελκυστικό μέρος για τη διεξαγωγή έρευνας. Εάν θέλουμε υψηλού επιπέδου έρευνα που θα προσελκύσει ερευνητές από όλο τον κόσμο και θα συνεισφέρει τόσο στην ανάπτυξη της Κύπρου όσο και ευρύτερα, σε πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, χρειάζεται να καλλιεργηθεί μια ερευνητική κουλτούρα η οποία θα υποστηρίζεται από το κράτος.

Η Κύπρος, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απολαμβάνει πλήρη πρόσβαση στα μεγάλα κονδύλια χρηματοδότησης έρευνας της Ε.Ε. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Έρευνας και Τεχνολογίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Κύπρος ήταν η πρώτη χώρα της Ε.Ε. per capita στην προσέλκυση πόρων, σε ανταγωνιστική βάση, από το πρόγραμμα-πλαίσιο Horizon 2020 (περίπου €285 εκατ. συνολικά). Μόνο το 2019 είχε εξασφαλίσει 90 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία τριών νέων Ερευνητικών Κέντρων Αριστείας (που προστέθηκαν στα ήδη υφιστάμενα κέντρα που ασχολούνται με θέματα βιώσιμης ενέργειας και τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών). Σημειώνεται συγκριτικά ότι ο αρχικός συνολικός προϋπολογισμός του εθνικού προγράμματος-πλαισίου του ΙΠΕ (Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας) RESTART 2016-2020 ήταν €99 εκατ. για χρηματοδότηση της έρευνας, της καινοτομίας και άλλων υποστηρικτικών δράσεων. Ο προϋπολογισμός για το αντίστοιχο νέο εθνικό πρόγραμμα-πλαίσιο για το 2021-2027 ανέρχεται στα €150 εκατ.
 
Παρ’ όλα αυτά, οι δαπάνες της ίδιας της Κύπρου για έρευνα και ανάπτυξη εξακολουθούν να είναι απογοητευτικές, μόνο στο 0,9% του ΑΕΠ, από τις χαμηλότερες στην Ε.Ε., η οποία έχει μέσο όρο επένδυσης 2,3%, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat (2020), με διακηρυγμένο στόχο να φτάσει σύντομα το 3%. Σημαντικό επίσης στοιχείο που προκύπτει από το European Innovation Scoreboard είναι η σχετικά χαμηλή απόδοση της Κύπρου στην παραγωγή νέων επιστημόνων σε επίπεδο διδακτορικών σπουδών, κάτι που είναι απόλυτα συνυφασμένο με τον γενικότερο δείκτη καινοτομίας μιας χώρας.
 
Το ΙΠΕ μετονομάστηκε πλέον σε ΙδΕΚ (Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας), έχει περί τα 60 άτομα προσωπικό και διαχειρίζεται (μετά από παύση πέντε χρόνων, λόγω της χρεοκοπίας του 2013) σημαντικά κονδύλια, πλην όμως όχι αρκετά, ώστε να δοθεί η απαιτούμενη στήριξη στην έρευνα.
 
Από τη δημόσια πολιτική για την έρευνα έχει εν τω μεταξύ προκύψει το Εθνικό Πλαίσιο Στρατηγικής για Έρευνα και Καινοτομία 2019-2023, που θεμελίωσε, μεταξύ άλλων, το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και τον θεσμό του Επικεφαλής Επιστήμονα, ενώ έχει δημιουργηθεί και το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής . Όλα αυτά τα όργανα, μαζί με το ΙδΕΚ, είναι θεσμικά επιφορτισμένα με τη χάραξη και την εφαρμογή της σχετικής πολιτικής και με τη διαχείριση της εθνικής χρηματοδότησης για την έρευνα και την καινοτομία.
 
Είναι γεγονός ότι υπήρξε θεσμική βελτίωση τις τελευταίες δύο δεκαετίες στην οργάνωση και την υποστήριξη της έρευνας από το κράτος. Θα μπορούσε κανείς βέβαια να ισχυριστεί ότι, όταν είσαι πολύ χαμηλά, η πρόοδος είναι δεδομένη, και ότι σε μεγάλο βαθμό ήταν και απαίτηση που απέρρεε από τα κριτήρια της ενταξιακής μας πορείας, αλλά και από τις συνακόλουθες υποχρεώσεις της Κύπρου ως κράτους-μέλους, ή ακόμη και ως αποτέλεσμα των ατομικών προσπαθειών ταλαντούχων ερευνητών που προσέλκυσαν ευρωπαϊκούς πόρους.
 
Οπότε όλα καλά; Δυστυχώς, όχι! Το «Νέο Κύμα – Η Άλλη Κύπρος» πιστεύει ότι τα προβλήματα εξακολουθούν να είναι πολλά:
 
1.     Έλλειψη ορθολογικού και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού με διακριτές και βάσιμες προτεραιότητες στο εθνικό πλαίσιο στρατηγικής, καθότι οι διακηρυγμένες κατά καιρούς προτεραιότητες είναι καταρτισμένες πρόχειρα και χωρίς συνέπεια.
2.     Αμφιβόλου ποιότητας δομή και στόχευση των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων έρευνας, καθώς και αμφιβόλου ποιότητας διαδικασίες αξιολόγησης των προγραμμάτων αυτών.
3.     Έλλειψη ανεξάρτητης και αξιόπιστης αξιολόγησης τόσο του εθνικού πλαισίου στρατηγικής, όσο και των μέχρι τώρα αποτελεσμάτων της δημόσιας επένδυσης που έγινε όλα αυτά τα χρόνια μέσω των προγραμμάτων του ΙΠΕ/ΙδΕΚ. Δυστυχώς, η μόνη αξιολόγηση που γίνεται είναι κυρίως λογιστικού χαρακτήρα και όχι με βάση μετρήσιμα κριτήρια ποιότητας για αξιολόγηση του προϊόντος της έρευνας, καθώς και του αντίκτυπού του στην ανάπτυξη εν γένει. Τα αποτελέσματα εξωτερικής αξιολόγησης από διεθνείς οίκους, και ιδίως τα επακόλουθα διορθωτικά μέτρα, ουδέποτε έγιναν γνωστά.
4.     Ως παρελκόμενο αυτού, έλλειψη ουσιαστικής λογοδοσίας και διαφάνειας στο όλο οικοδόμημα της χάραξης και της εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη.
 
Γνωρίζουμε ότι τα θέματα είναι πολύπλοκα, οι προσπάθειες θέλουν χρόνο για να καρποφορήσουν και η κλίμακα της κυπριακής ερευνητικής κοινότητας είναι μικρή. Η βαθύτερη ρίζα των προβλημάτων, διαχρονικά, είναι η ίδια που δημιουργεί αγκυλώσεις και σε άλλες εκφάνσεις του δημόσιου βίου και της πολιτικής στην Κύπρο. Επιστρέφουμε, λοιπόν, πάντοτε στο ίδιο σημείο: στην ποιότητα του πολιτικού προσωπικού και της γραφειοκρατικής μηχανής που διαχειρίζεται αυτά τα τόσο σημαντικά θέματα. Η μηχανή αυτή δίνει την εντύπωση στους πολίτες πως ενδιαφέρεται περισσότερο για τη διεκπεραίωση και τους τύπους και όχι για την ουσία, είναι ευθυνόφοβη, αλλεργική στην ανατροφοδότηση αλλά και στην κριτική, και χρησιμοποιεί τον σημαντικό αυτό τομέα ιδιοτελώς, χωρίς να διαθέτει την προθυμία της προσφοράς και της υπηρεσίας. Μέσα σε αυτή τη μηχανή υπάρχουν και ταλαντούχοι άνθρωποι ασφαλώς, οι οποίοι ωστόσο υποφέρουν, όπως υποφέρει βέβαια και ολόκληρη η χώρα.
 
 
Τι πρέπει να γίνει;
Για να βελτιωθούν τα δεδομένα, απαιτούνται σύγχρονες εθνικές πολιτικές και προγράμματα που θα σφραγίζουν την ακεραιότητα της έρευνας που διεξάγεται και την εξέλιξή της στη χώρα μας. Και ακριβώς επειδή η Κύπρος είναι μια μικρή χώρα, η διαδικασία ιεράρχησης προτεραιοτήτων για ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας πρέπει να γίνει στρατηγικά.
 
1.  Η χρηματοδότηση της έρευνας πρέπει να είναι αδιάλειπτη και συνεπής, στη βάση πολυετών προγραμμάτων. Κεντρικός στόχος θα πρέπει να είναι να ξεπεράσουμε ως το τέλος του 2028 τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε επίπεδο χρηματοδότησης ως προς το ΑΕΠ της χώρας. Παράλληλα, θα πρέπει να εξαλειφθεί η γραφειοκρατία στη διαχείριση των χρηματοδοτούμενων έργων, με έμφαση στα ποιοτικά αποτελέσματα και όχι στη λογιστική διαχείριση, έτσι ώστε να καταστούν ακόμα πιο αποδοτικοί οι ήδη περιορισμένοι πόροι.

2.  Διευκόλυνση συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων ερευνητικών ιδρυμάτων στη χώρα (δημόσιων και ιδιωτικών) και της ανοιχτής πρόσβασης σε ερευνητικές υποδομές για την ενίσχυση ενός πιο συνεργατικού και λιγότερο ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, με παράλληλο σχεδιασμό προγραμμάτων χρηματοδότησης ερευνητικών έργων.

3.  Ειδικά σε ό,τι αφορά τα ευρωπαϊκά προγράμματα, να διατίθεται δωρεάν παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής καθοδήγησης και υποστήριξης έρευνας στους ερευνητές, για να μειωθεί η πίεση που καλείται να αντιμετωπίσει ένας επιστήμονας στο ερευνητικό περιβάλλον και στο ερευνητικό του έργο.

4.  Να δημιουργηθούν περισσότερα ερευνητικά κέντρα σε στρατηγικούς τομείς ενδιαφέροντος για την Κύπρο, ή να αναπτυχθούν τα ήδη υπάρχοντα κέντρα, για να μπορέσουν να είναι ισάξια, ως προς την ερευνητική τους δραστηριότητα, με εκείνα των καλύτερων πανεπιστημίων του κόσμου.

5.  Να στηριχτεί με στοχευμένα προγράμματα χρηματοδότησης η «παραγωγή» νέων επιστημόνων σε διδακτορικό επίπεδο, ειδικά σε θεματικές περιοχές που αφορούν κρίσιμες τεχνολογίες πραγματοποίησης (key enabling technologies), ώστε να ενισχυθούν τόσο η ερευνητική δραστηριότητα όσο και το ουσιαστικό δυναμικό για καινοτομία και επιχειρηματικότητα. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε ετήσια βάση και να εμπεριέχουν επίσης πρόνοιες για ανάπτυξη δεξιοτήτων και γνώσεων επιχειρηματικότητας.

6.  Η Κύπρος πρέπει να μεταρρυθμίσει το σύστημα διοίκησης του ακαδημαϊκού/ερευνητικού της συστήματος, ώστε να απαλλαγεί από αγκυλώσεις που φρενάρουν την ανάπτυξη έρευνας διεθνούς εμβέλειας (πανεπιστημιακά νοσοκομεία, εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, εργοδότηση διεθνών επιστημόνων κ.ο.κ.). Η χώρα μας χρειάζεται πανεπιστήμια διεθνούς εμβέλειας τα οποία θα λειτουργούν σύμφωνα με διεθνή πρότυπα. Τέτοια επιστημονικά ιδρύματα είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή, την προώθηση των ερευνητών και την ανάπτυξη της καινοτομίας και της οικονομικής ανταγωνιστικότητας.

7.  Περαιτέρω συμμετοχή στα επιστημονικά δίκτυα και ένταξή μας σε κοινά ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα και συμπράξεις. Εμπεδώνεται έτσι η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση της Κύπρου και ενδυναμώνεται η ροή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών στη χώρα μας.

8.  Η δημιουργία πανεπιστημιακών νοσοκομείων (βλ. κεφάλαιο Υγεία), μια σημαντική προτεραιότητα, θα ενισχύσει το κύρος των πτυχίων ιατρικής και θα βοηθήσει περαιτέρω στην κλινική έρευνα, που ουσιαστικά, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν μπορεί να γίνει στην Κύπρο.

9.  Η καλή ηγεσία στα ερευνητικά ιδρύματα είναι ζωτικής σημασίας για την οικοδόμηση πανεπιστημίων παγκόσμιας κλάσης. Οι διαδικασίες για την επιλογή ηγεσίας στα πανεπιστήμια/ερευνητικά ιδρύματα πρέπει να προσαρμοστούν στα διεθνή πρότυπα – δεν είναι τυχαίο ότι τα καλύτερα ιδρύματα στον κόσμο έχουν εξέχοντα πρόσωπα και διεθνούς εμβέλειας ακαδημαϊκούς για προέδρους/πρυτάνεις. Οι ηγέτες των πανεπιστημίων πρέπει να έχουν ως πρώτο μέλημά τους τη στήριξη των δραστηριοτήτων έρευνας και τη συγκέντρωση κεφαλαίων από ερευνητικά προγράμματα. (Έστω κι αν ήδη υπάρχει κάποια κρατική χρηματοδότηση, πρέπει να εξασφαλιστούν επιπλέον πόροι από το εξωτερικό, για να επιτύχουμε την αριστεία στην έρευνα.)

10.  Ομοίως, ένας άλλος τομέας που συχνά παραβλέπεται στην Κύπρο είναι η έμφαση στη συγγραφή επιστημονικών άρθρων. Η δημοσίευση σε έγκριτα περιοδικά θα αυξήσει σημαντικά την προβολή και την παγκόσμια αποδοχή της έρευνας που γίνεται στη χώρα μας και θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις πιθανότητες εξασφάλισης εξωτερικής χρηματοδότησης για τα ερευνητικά μας ιδρύματα.

11.  Οι επιτροπές που επιβλέπουν και διαχειρίζονται θέματα σχετικά με την έρευνα πρέπει να αποτελούνται από διεθνούς κύρους ερευνητές που θα διορίζονται μόνο με βάση την αριστεία.

12.  Στήριξη για τη διεξαγωγή μεγάλων συνεδρίων παγκόσμιας εμβέλειας στην Κύπρο.

13.  Στήριξη στρατηγικών θέσεων στα ερευνητικά ιδρύματα της Κύπρου. Με αυτόν τον τρόπο, απόδημοι Κύπριοι ερευνητές που δεν μπορούν να επιστρέψουν στην Κύπρο λόγω έλλειψης θέσεων θα μπορούν να εργοδοτηθούν και να προσφέρουν στη χώρα. Το πιο σημαντικό βήμα είναι να δοθεί στους ταλαντούχους νέους επιστήμονες η ανεξαρτησία που χρειάζονται, ώστε να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν το ερευνητικό τους έργο στην Κύπρο.

14.  Θα πρέπει άμεσα να αναπτυχθεί ένα σύστημα προσέγγισης και κινήτρων για καταξιωμένους ερευνητές, ώστε να εργοδοτούνται σε ερευνητικά ιδρύματα της Κύπρου, σε μια παρόμοια λογική του προγράμματος ERA Chairs του προγράμματος-πλαισίου Horizon 2020 της Ε.Ε.

15.  Ανταγωνιστικές κρατικές υποτροφίες για διεξαγωγή έρευνας που θα προσελκύουν ταλέντα από όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτως εθνικότητας. Ταυτόχρονα, βελτίωση των διαδικασιών έκδοσης ερευνητικής βίζας και αλλαγή στη νομοθεσία για φοιτητές από τρίτες χώρες, ώστε, τουλάχιστον σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο, να είναι δυνατή η συμμετοχή ερευνητών σε ερευνητικά πρότζεκτ.

16.  Πρέπει να καθιερωθούν θεσμικά συστήματα ανταμοιβής ερευνητών που προσκομίζουν στην Κύπρο χρηματοδότηση από διεθνή ερευνητικά προγράμματα. Πρέπει επίσης να υπάρχουν θεσμικές πρόνοιες για χορήγηση υποδομών διεξαγωγής έρευνας όταν κάποιος ερευνητής προσκομίζει αξιοσημείωτη χρηματοδότηση από διεθνείς πόρους.

17.  Δημιουργία ενός πραγματικά ανεξάρτητου γραφείου για ουσιαστική διασύνδεση της έρευνας με τον επιχειρηματικό κόσμο και τη βιομηχανία. Βασική αποστολή του Γραφείου Διασύνδεσης (με παρουσία σε όλα τα ερευνητικά ιδρύματα) θα είναι η διάδοση της επιχειρηματικής κουλτούρας, προωθώντας και ενδυναμώνοντας τη συνεργασία μεταξύ των φορέων στήριξης της καινοτομικής τεχνολογικής επιχειρηματικότητας και τη διερεύνηση των αναγκών της κυπριακής βιομηχανίας για μεταφορά τεχνογνωσίας.
 
 
Η αξία της ανθρώπινης διάνοιας – Κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων
Τα άυλα αγαθά, δηλαδή τα προϊόντα της ανθρώπινης διάνοιας, είναι ο «χρυσός» της σύγχρονης οικονομίας. Είναι ο πραγματικός χρυσός, μαζί με τα μυαλά των νέων ανθρώπων του τόπου μας. Στην κοινωνία της γνώσης, η οποία βασίζεται στην καινοτομία και τη δημιουργικότητα, η διαφύλαξη και η αξιοποίηση του πνευματικού πλούτου αποτελεί το κλειδί για τη μετουσίωσή του σε παραγωγική γνώση προς όφελος της οικονομίας, της κοινωνίας και της χώρας.
 
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, τα οποία προστατεύουν την αξία της καινοτόμου πνοής και έκφρασης, αποκτούν ζωτική σημασία.
 
Η βέλτιστη διαχείριση των άυλων αγαθών είναι βασική προϋπόθεση και στυλοβάτης για την οικονομία. Βιομηχανίες όπως η χημική και η φαρμακευτική, οι τομείς της ενέργειας, της υγείας, των μεταφορών, της τεχνολογίας και των πληροφοριών, εξαρτώνται ουσιωδώς από την προστασία των εφευρέσεων μέσω των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, η οποία παρέχει τα αναγκαία κίνητρα για την καινοτόμο ανάπτυξη.
 
Στο επίκεντρο της πολιτιστικής βιομηχανίας (εκδόσεις, ραδιοτηλεοπτικά μέσα, μουσική, θέατρο, κινηματογράφος κ.ά.) βρίσκεται επίσης η προστασία της πρωτότυπης δημιουργικής έκφρασης, ώστε οι δημιουργοί να λαμβάνουν δίκαιη αποζημίωση για το «ιερό» προϊόν του πνευματικού τους μόχθου και να είναι σε θέση να δημιουργούν με όρους αξιοπρέπειας, εμπλουτίζοντας το πολιτιστικό γίγνεσθαι.
 
Χώρες που έχουν κατανοήσει τη σημασία του επιστημονικού και πνευματικού τους πλούτου κυριαρχούν στη σύγχρονη οικονομία και χαράσσουν τις πολιτικές για την εξέλιξη της τεχνολογικής προόδου, καθορίζοντας το μέλλον της ανθρωπότητας.
 
Στις ΗΠΑ η αξία των αγαθών που προστατεύονται με δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ανέρχεται στα 5,8 τρισ. δολάρια, δηλαδή περισσότερο από το ονομαστικό ΑΕΠ οποιασδήποτε άλλης χώρας στον κόσμο, ενώ οι βιομηχανικοί κλάδοι που στηρίζονται στην αξιοποίηση προστατευόμενων με πνευματικά δικαιώματα αγαθών αντιπροσωπεύουν πάνω από το 1/3 του συνολικού ΑΕΠ των ΗΠΑ.
 
Ωστόσο οφείλουμε να υποστηρίξουμε την προστασία της καινοτομίας μέσα από τη διανοητική ιδιοκτησία και για έναν επιπλέον –και ομολογουμένως ανησυχητικό– λόγο. Στη μετα-βιομηχανική εποχή, η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) επιδιώκει σταδιακά να αντικαταστήσει τον «φθαρτό» άνθρωπο σε ολοένα και περισσότερους τομείς της οικονομίας. Στον άνθρωπο θα παραμείνουν τελικά μόνο εκείνοι οι τομείς που συνδέονται άμεσα με την προσωπικότητα και την ψυχή του, δηλαδή η δημιουργικότητα, η πνευματική δράση, η καινοτόμος σκέψη. Συνεπώς, η προστασία αυτών των αγαθών καθίσταται επιτακτική και αποτελεί ουσιώδη στόχο κρισιμότατης σημασίας.
 
 
Συμπέρασμα

1. Επειδή η έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη αποτελούν κρίσιμους βραχίονες της συνολικής παραγωγικής διαδικασίας μιας χώρας, είναι βασική θέση του «Νέο Κύμα» ότι στην Κύπρο χρειάζεται αδιάλειπτη επένδυση
• στην εκπαίδευση (σε όλα τα επίπεδα)
• στη θεμελιώδη και εφαρμοσμένη έρευνα
• στη στρατηγική ερευνητική υποδομή.

2. Για αυτόν τον σκοπό, το «Νέο Κύμα» προτείνει μια σειρά από ριζοσπαστικά μέτρα για:
• την αναμόρφωση και την πολυεπίπεδη ενδυνάμωση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας
• την κινητοποίηση και την ανάδειξη διεθνούς εμβέλειας ερευνητών από την Κύπρο και το εξωτερικό
• τη δημιουργία άριστου θεσμικού πλαισίου για την οργάνωση, διοίκηση και αξιοποίηση της έρευνας
• την ουσιαστική διασύνδεση έρευνας και βιομηχανίας.

3. Το Νέο Κύμα θέτει ως κεντρικό στόχο
• την αναγνώριση των άυλων αγαθών διανοητικής ιδιοκτησίας
• την κατοχύρωση και θωράκιση των δικαιωμάτων των δημιουργών της διανοητικής ιδιοκτησίας.
 

Αντικειμενικός μας στόχος είναι η εφαρμογή τέτοιων δράσεων και πολιτικών, προς όφελος όλων των ενδιαφερομένων και κυρίως προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων. Ο κάθε πολίτης, η κάθε επιχείρηση, ο κάθε κρατικός λειτουργός, ο καθένας που συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, έχει δικαίωμα να γνωρίζει ποια εργαλεία υπάρχουν, τι σημαίνουν, τι δυνατότητες προσφέρουν και τι αξία μπορούν να προσθέσουν στη ζωή του.

Πρόθεσή μας είναι να ξεκινήσουμε ανοικτή συζήτηση με τον κόσμο, με τη βοήθεια ειδικών στο κάθε θέμα και στον κάθε τομέα, από τα πιο απλά στα πιο σύνθετα. Θέλουμε πρώτα απ΄ όλα να καταγράψουμε τι γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι για τις σημερινές δυνατότητες, τα σημερινά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Για παράδειγμα, πώς υποβάλλω ηλεκτρονικά τη φορολογική μου δήλωση, τι είναι η ηλεκτρονική τιμολόγηση, σε τι μπορεί να με βοηθήσει η τεχνητή νοημοσύνη; Ακολούθως, μέσα από μια συμμετοχική διαδικασία θα αναλύσουμε τις γνώσεις και τις αντιλήψεις μας για το πώς μας βοηθά το κάθε εργαλείο με απλά λόγια και παραδείγματα. Τέλος, θα προτείνουμε δράσεις, θα προτείνουμε πολιτικές, θα προτείνουμε λύσεις.  

Έρευνα – Καινοτομία – Βιώσιμη ανάπτυξη – Καλύτερη ποιότητα ζωής

 

 

New Wave News

Ενημερωθείτε πρώτοι για τις εξελίξεις και την πορεία του κινήματος!

* Με την αποστολή του email σας αποδέχεστε την επεξεργασία του για σκοπούς ενημέρωσής σας σχετικά με τα νέα του Κινήματος. Μπορείτε να αφαιρέσετε τα στοιχεία σας ανα πάσα στιγμή. Τα στοιχεία σας τυγχάνουν χειρισμού στη βάση της Πολιτικής Διαχείρισης Προσωπικών Δεδομένων του Κινήματος.

Νέο Κύμα - Volt Cyprus
X