Ενέργεια & Βιομηχανία

7 Προτάσεις για την Ενέργεια

ΣΥΝΟΨΗ

Εξετάζοντας και αναλύοντας επιστημονικά το ενεργειακό μείγμα της πατρίδας μας, διαπιστώνεται ότι ο μέχρι σήμερα ενεργειακός προγραμματισμός μας δεν βασίζεται σε ορθολογιστικές αναλύσεις. Αντιθέτως, είναι αποτέλεσμα πολιτικών, κομματικών και συντεχνιακών συμβιβασμών. Ο υφιστάμενος ενεργειακός χάρτης αποτυπώνει ξεπερασμένους στόχους και άλλες εποχές.

1. Προτείνουμε τη δημιουργία «Πράσινων Κοινωνικών Εταιρειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας» με στόχο μια Κύπρο ηλεκτρικά αυτόνομη, με ενέργεια που θα προέρχεται κυρίως από μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα. Θα πρέπει να δοθούν οι δυνατότητες και τα κίνητρα στον κάθε Κύπριο, ανεξαρτήτως ηλικίας, να συμμετάσχει ενεργά στην ενεργειακή μετάβαση.

2. Προτείνουμε τη δραστική αύξηση χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την κατασκευή συστημάτων υδροταμίευσης για αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας.

3. Προτείνουμε την ευθυγράμμιση με τις βασικές προτεραιότητες της Ευρώπης σε σχέση με την Πράσινη Οικονομία.

4. Προτείνουμε την προώθηση πολιτικών για εξοικονόμηση ενέργειας ως απαραίτητη.

5. Προτείνουμε την ηλεκτρική διασύνδεση με Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Αυτό επιτρέπει την αυξημένη διείσδυση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με μειωμένο ρίσκο ανεπαρκούς παραγωγής. Επίσης θα μας δώσει τη δυνατότητα εξαγωγής ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας.

6. Προτείνουμε τη  δημιουργία έξυπνων δικτύων, τα οποία θα βοηθήσουν στη διαχείριση της ζήτησης ηλεκτρισμού, υποβοηθώντας τη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

7. Προτείνουμε  τη μεγιστοποίηση των παράπλευρων κερδών της ενεργειακής μας πολιτικής σε όλες τις πτυχές της οικονομίας: συγκοινωνίες, βιομηχανία, τουρισμό και γεωργία. Η δημιουργία «πράσινων» επαγγελμάτων, καινοτόμων επιχειρήσεων και η προσέλκυση ενεργειακών επενδύσεων είναι στα άμεσα σχέδιά μας.

7 Προτάσεις για τη Βιομηχανία

Ένας δυνατός βιομηχανικός τομέας συμβάλλει τα μέγιστα στη σταθερότητα μιας οικονομίας, σε αντίθεση με τις υπηρεσίες και τις κατασκευές, που παρέχουν μεσοπρόθεσμα αντί για μακροπρόθεσμα οφέλη. Η βιομηχανική αναγέννηση της χώρας μας είναι από τους βασικούς στόχους του κινήματος «Νέο Κύμα».

1. Προτείνουμε να συνεισφέρει ο βιομηχανικός τομέας 20% στο ΑΕΠ (Ευρωπαϊκός στόχος) για εξισορρόπηση της οικονομίας. Χρειάζεται να βασίζεται στην έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, για υψηλή προστιθέμενη αξία.  Η διασύνδεση της βιομηχανίας με τα πανεπιστήμια της χώρας και τα ερευνητικά κέντρα είναι απαραίτητη. Η δημιουργία τεχνολογικών ινστιτούτων στο επίπεδο του ΑΤΙ είναι επίσης σημαντική.

2. Προτείνουμε να αναπτύξουμε έναν βιομηχανικό τομέα με βασικό γνώμονα την αειφορία, την Πράσινη Ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία, που θα δημιουργεί ποιοτικές θέσεις εργασίας.

3. Προτείνουμε να εισαχθεί η υψηλή τεχνολογία σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Είναι σημαντική η συμμετοχή σε όλα τα προγράμματα της ΕΕ για θέματα αμυντικής βιομηχανίας.

4. Προτείνουμε  να δοθεί βαρύτητα σε βιομηχανίες τροφίμων. Χρειάζεται να ενισχυθεί η  γεωργική παραγωγή, με έμφαση σε προϊόντα που μπορούν να τύχουν βιομηχανικής επεξεργασίας για εξαγωγές. Βιομηχανίες βιο-καλλυντικών και φαρμακευτικές είναι επίσης υψηλής προστιθέμενης αξίας και στοχεύουμε να τις αναπτύξουμε.

5. Προτείνουμε να εξασφαλίζεται πάντα μέσω επιστημονικών μελετών το γεγονός ότι η βιομηχανία θα είναι φιλική προς το περιβάλλον. 

6. Προτείνουμε να δημιουργηθούν ποιοτικές θέσεις εργασίας υψηλά αμειβόμενες σε σχέση με τη χρήση νέων τεχνολογιών και τεχνολογιών αιχμής.  

7. Προτείνουμε  να δημιουργηθούν προοπτικές για  εξαγωγές. Στοχεύουμε να υποστηρίξουμε τις επιχειρηγματικές προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτήν. 

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Ενέργεια και Βιομηχανική Ανάπτυξης

  • Οι παρούσες πολιτικές και τα εφαρμοζόμενα μέτρα του κράτους δεν επιτυγχάνουν τους στόχους για την ενέργεια και το κλίμα της ΕΕ
  • Το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου μπορεί να μετεξελιχθεί ούτως ώστε να κάνει την οικονομία ανταγωνιστικότερη, καθώς και να προσφέρει υπηρεσίες στο ευρύτερο κοινό, ανάλογες ενός σύγχρονου και τεχνολογικά ανεπτυγμένου κράτους
  • Εξοικονόμηση ενέργειας – επιτρέπει την εξυπηρέτηση των ενεργειακών αναγκών της οικονομίας και της κοινωνίας με χαμηλότερο κόστος
  • Δραστική αύξηση χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
  • Έξυπνα δίκτυα – μπορούν να βοηθήσουν στην διαχείριση της ζήτησης ηλεκτρισμού, υποβοηθώντας την διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
  • Διασύνδεση με Ευρώπη και Μέση Ανατολή – επιτρέπει την αυξημένη διείσδυση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με μειωμένο ρίσκο ανεπαρκούς παραγωγής. Επίσης, το σύστημα της Κύπρου θα μπορεί να εξάγει ηλεκτρισμό στις χώρες της Μέσης Ανατολής ή της Ηπειρωτικής Ευρώπης μέσω Ελλάδας, με το αντίστοιχο οικονομικό όφελος
  • Πράσινα επαγγέλματα & Καινοτόμες Επιχειρήσεις – Η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να συνεισφέρει στην δημιουργία θέσεων εργασίας αν υπάρξει ο κατάλληλος εθνικός σχεδιασμός (π.χ. ανάγκες τεχνικού προσωπικού για την εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή ενεργειακές αναβαθμίσεις κτηρίων)
  • Δημιουργία των πράσινων κοινωνικών εταιρειών – θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στον κάθε Κύπριο, ανεξάρτητα ηλικίας, να συμμετάσχει ενεργά στην ενεργειακή μετάβαση
  • Δραστική μείωση της εισαγωγής καυσίμου για την ΑΗΚ και όχι μόνο
  • Ευθυγράμμιση με τις βασικές προτεραιότητες της Ευρώπης σε σχέση με την πράσινη οικονομία
  • Μεγιστοποίηση των παράπλευρων κερδών στις συγκοινωνίες, τον τουρισμό και την γεωργία
  • Στόχος ο βιομηχανικός τομέας να συνεισφέρει 20 % στο ΑΕΠ (Ευρωπαϊκός στόχος), για εξισορρόπηση της οικονομίας. Να βασίζεται στην έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, για υψηλότερη προστιθέμενη αξία.
  • Ένας βιομηχανικός τομέας με βασικό γνώμονα την αειφορία – πράσινη ανάπτυξη και κυκλική οικονομία που θα δημιουργεί ποιοτικές θέσεις εργασίας.
  • Να δημιουργεί προοπτικές για εξαγωγές διεθνώς και να μην επιβαρύνει το περιβάλλον.

Α. Πράσινη Οικονομία – Πράσινη Πολιτεία

Εισαγωγή
Ζούμε σε έναν σκληρό, ανταγωνιστικό κόσμο. Υπάρχουν εθνικά συμφέροντα, γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί, κρυφές ατζέντες. Για να επιβιώσουμε σε έναν τέτοιο κόσμο, χρειαζόμαστε ευθυκρισία, προσαρμοστικότητα και όραμα. Έχουμε υποχρέωση να ξαναστήσουμε ένα υγιές μοντέλο στον τόπο μας. Έχουμε υποχρέωση να χρησιμοποιήσουμε επιτέλους τις υγιείς και δημιουργικές δυνάμεις της πατρίδας μας!

Πρέπει, λοιπόν, να σχεδιάσουμε το αύριο. Η ανάπτυξη δεν θα έρθει πουλώντας σπίτια σε Ρώσους και Κινέζους. Αυτό τo κάναμε· και το σύστημα κατάρρευσε. Ο τόπος μας χρειάζεται ένα καινούργιο μοντέλο, μια καινούργια αρχιτεκτονική ανάπτυξης που θα βάλει στο επίκεντρο την πράσινη οικονομία, την κοινωνία της γνώσης και τη δημιουργικότητα των νέων ανθρώπων.

Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της
Η κλιματική αλλαγή είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η γενιά μας. Και δεν χρειάζεται να πάμε σε κάποιο μέρος μακριά από την Κύπρο για να αισθανθούμε τις επιπτώσεις της. Πριν από μερικά χρόνια είχαμε ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του μήνα Μαΐου, την περίοδο δηλαδή που ανθίζουν τα ελαιόδεντρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η παραγωγή λαδιού σε όλη την Κύπρο, και, ως εκ τούτου, πολλοί ελαιοπαραγωγοί, αλλά και η οικονομία του νησιού μας συνολικά, υπέστησαν βαρύ οικονομικό πλήγμα. Και το συγκεκριμένο είναι μόνο ένα παράδειγμα. Στη Μεσόγειο, αν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2 βαθμούς, θα υπάρξει 62% αύξηση σε έκταση που καίγεται από πυρκαγιές σε ένα μέσο καλοκαίρι. Με τις παγκόσμιες πολιτικές που εφαρμόζονται ήδη, θα έχουμε περίπου 3 βαθμούς αύξηση.

Τα τελευταία στοιχεία από κορυφαίες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι το κλίμα του πλανήτη έχει αλλάξει δραματικά. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η υπερθέρμανση του πλανήτη οδηγεί σε πιο συχνές και εντεινόμενες αλλαγές –σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα μη αναστρέψιμες– στις παγκόσμιες βροχοπτώσεις, στη θερμοκρασία των ωκεανών και την ένταση των ανέμων. Αυτές οι αλλαγές οδηγούν συνήθως σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως εκτεταμένες ξηρασίες, κύματα καύσωνα και πλημμύρες.

Στην Ευρώπη, η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή προβλέπει ότι η συχνότητα και η ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων θα αυξηθούν, συμπεριλαμβανομένης της υπερθέρμανσης της θάλασσας, και προειδοποιεί ότι μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2°C θα έχει σοβαρές συνέπειες για τη φύση και τον άνθρωπο. Η άνοδος της θερμοκρασίας και η επιδείνωση του καιρού θα επιφέρουν επίσης τεράστιο πλήγμα στην οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EE), επηρεάζοντας, συν τοις άλλοις, και την αλυσίδα παραγωγής τροφίμων.

Παρ’ όλα αυτά, η πορεία των γεγονότων μπορεί να ανατραπεί, σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή. Η άμεση, ταχεία και μεγάλης κλίμακας μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η επίτευξη μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μπορούν να επιβραδύνουν την κλιματική αλλαγή και να περιορίσουν τις επιπτώσεις της.

Οι όροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η κλιματική ουδετερότητα – ο στόχος
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει μια φιλόδοξη πολιτική για να εκπληρώσει τις διεθνείς δεσμεύσεις της σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Το 2020, ενόψει της δέσμευσης της ΕΕ να αυξήσει τους κλιματικούς στόχους που ορίζονται στη Συμφωνία του Παρισιού, οι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν έναν δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για μείωση κατά τουλάχιστον 55% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 σε όλα τα κράτη-μέλη της, σε σύγκριση με το 1990. Το μακροπρόθεσμο όραμα της ΕΕ είναι μια κλιματικά ουδέτερη ΕΕ έως το 2050. Ως εκ τούτου, έως το 2050 η Ευρώπη αναμένεται να μειώσει δραστικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να βρει τρόπους αντιστάθμισης των αναπόφευκτων εκπομπών. Επιπλέον, οι ηγέτες της ΕΕ τόνισαν την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό περιβάλλον για να διασφαλιστεί ότι η μετάβαση θα είναι οικονομικά αποδοτική και δίκαιη.

Μετατροπή του στόχου σε δράση: Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι ένα σχέδιο στρατηγικής και ένας αναλυτικός οδικός χάρτης για την υλοποίηση των στόχων της ΕΕ σε ό,τι αφορά το κλίμα. Προσδιορίζει όλες τις απαιτούμενες ενέργειες και τις πολιτικές της ΕΕ που θα συμβάλουν στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, συμπεριλαμβανομένων νομοθετικών και μη νομοθετικών μέτρων. Οι δράσεις σε αυτούς τους τομείς περιλαμβάνουν τους τομείς της βιομηχανίας, των μεταφορών, της κινητικότητας, της ενέργειας και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η έμφαση στην κλιματική αλλαγή θα αναδιαμορφώσει τη βιομηχανία της ΕΕ και ταυτόχρονα θα τονώσει τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, θα προσφέρει οφέλη για την υγεία και το περιβάλλον στους πολίτες της ΕΕ και θα συμβάλει στη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.

Ο σημερινός σχεδιασμός της Κύπρου και πού μας οδηγεί
Η ενεργειακή πολιτική στην Κύπρο μπορεί να χαρακτηριστεί παθητική, αφού κατά κύριο λόγο ακολουθεί τις απαιτήσεις που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πιο πρόσφατη ένδειξη για τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του κράτους είναι διαθέσιμη στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρχές του 2020. Σε αυτό το σχέδιο υπολογίζεται η εξέλιξη του ενεργειακού συστήματος της Κύπρου για την περίοδο 2021-2030 στη βάση δύο σεναρίων. Το πρώτο σενάριο εξετάζει την εξέλιξη με τις υφιστάμενες πολιτικές, ενώ το δεύτερο προβλέπει την πιθανή εξέλιξη με επιπρόσθετες επενδύσεις, μέτρα και πολιτικές. Σε αυτό το κείμενο γίνεται και μια σύγκριση της επίτευξης των στόχων που έχει η Κύπρος για το 2030.

Ενδεικτικά, αναφέρουμε δύο από τους στόχους που έχουν τεθεί, εκ των οποίων κανείς δεν έχει επιτευχθεί στο σενάριο με τις παρούσες πολιτικές. Όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο εθνικός στόχος για το 2030 είναι το ποσοστό 23% στην τελική κατανάλωση ενέργειας – το σενάριο με τις επιπλέον επενδύσεις και πολιτικές επιτυγχάνει αυτόν τον στόχο, ενώ οι υφιστάμενες πολιτικές φτάνουν μέχρι το 20%. Ο δεύτερος σημαντικός στόχος αφορά τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε τομείς που δεν εμπίπτουν στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών – αυτοί οι τομείς αφορούν κυρίως τα κτίρια, τις οδικές μεταφορές, τη γεωργία, την ελαφριά βιομηχανία και τη διαχείριση αποβλήτων. Ο αντίστοιχος στόχος της Κύπρου για το 2030 είναι η μείωση των εκπομπών σε αυτούς τους τομείς κατά 24% σε σχέση με τα επίπεδα εκπομπών του 2005. Ενώ οι υφιστάμενες πολιτικές αποφέρουν μια μείωση της τάξης του 10%, τα επιπρόσθετα μέτρα οδηγούν σε συνολική μείωση 21%, που σημαίνει πως, αφού εδώ δεν επιτυγχάνεται ο στόχος, θα κληθεί η Κύπρος να λογοδοτήσει και να πληρώσει τα ανάλογα πρόστιμα.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως στα σχόλια που ακολούθησαν μετά την κατάθεση των Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Κύπρος κατατάχθηκε ως ένα από τα λιγότερο φιλόδοξα κράτη. Επίσης, λόγω της αύξησης του στόχου μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας από 40% σε 55% για το 2030, οι αντίστοιχοι εθνικοί στόχοι των κρατών-μελών θα γίνουν πιο φιλόδοξοι. Έτσι γίνεται αντιληπτό πως το κενό αναγκαίας προσπάθειας στην ενεργειακή και κλιματική πολιτική του κράτους θα αυξηθεί περαιτέρω, με ορατό κίνδυνο να κληθεί στον μέλλον ο τελικός καταναλωτής να πληρώσει την ανεπάρκεια του κράτους.

Χτίζοντας μια νέα οικονομία
Εξετάζοντας και αναλύοντας επιστημονικά το ενεργειακό μείγμα της πατρίδας μας, διαπιστώνεται ότι ο μέχρι σήμερα ενεργειακός προγραμματισμός μας δεν βασίζεται σε ορθολογιστικές αναλύσεις, αλλά, αντίθετα, είναι αποτέλεσμα πολιτικών, κομματικών και συντεχνιακών συμβιβασμών. Ο υφιστάμενος ενεργειακός χάρτης αποτυπώνει καθαρά ξεπερασμένους στόχους και άλλες εποχές.

Το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου μπορεί να μετεξελιχθεί ούτως ώστε να κάνει την οικονομία ανταγωνιστικότερη, καθώς και να προσφέρει στο ευρύτερο κοινό υπηρεσίες ανάλογες ενός σύγχρονου και τεχνολογικά αναπτυγμένου κράτους. Χρειαζόμαστε σήμερα έναν άλλο ενεργειακό χάρτη, που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές μας ανάγκες, αλλά και στις παρούσες οικονομικές συγκυρίες, που είναι εξόχως πιεστικές. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να κινείται γύρω από τους εξής 8 βασικούς άξονες:

(1) Εξοικονόμηση ενέργειας
(2) Έξυπνα δίκτυα
(3) Διασύνδεση με Ευρώπη και Μέση Ανατολή
(4) Δημιουργία των πράσινων κοινωνικών εταιρειών
(5) Δραστική μείωση της εισαγωγής καυσίμου για την ΑΗΚ και όχι μόνο
(6) Δραστική αύξηση χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
(7) Ευθυγράμμιση με τις βασικές προτεραιότητες της Ευρώπης σε σχέση με την πράσινη οικονομία
(8) Μεγιστοποίηση των παράπλευρων κερδών στις συγκοινωνίες, τον τουρισμό και τη γεωργία

Οι παραπάνω άξονες θα έχουν, μεταξύ άλλων, τα εξής αποτελέσματα:

• Προσέλκυση ενεργειακών επενδύσεων
• Αύξηση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας
• Δημιουργία σημαντικού αριθμού πράσινων θέσεων εργασίας
• Δραστική μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος

Η κυπριακή κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε μια νέα πολιτική με βασικό στόχο τη μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε Πράσινη Πολιτεία, κερδίζοντας έτσι πολιτικά πλεονεκτήματα και ταυτόχρονα τη συμπάθεια μιας πολύ σημαντικής μερίδας ευαισθητοποιημένων πολιτών, ειδικά από τη βόρεια Ευρώπη. Η στροφή στην πράσινη ανάπτυξη αποτελεί σήμερα τον βασικό άξονα προτεραιότητας για την Ευρώπη και θα μας δώσει πολλές ευκαιρίες για σημαντική χρηματοδότηση. Ευκαιρίες που θα βοηθήσουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τις αγροτικές κοινότητες, τα ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα, τα νοσοκομεία και τα πανεπιστήμια. Ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ένας τομέας διαφανής, όπου ξένοι επενδυτές θα μπορούσαν να προσεγγιστούν χωρίς δυσκολίες.

Προτείνουμε ένα πενταετές σχέδιο μετατροπής της πατρίδας μας σε Πράσινη Πολιτεία. Τα οφέλη από αυτή την προσπάθεια θα φανούν άμεσα τόσο σε θέσεις εργασίας όσο και σε βελτίωση των οικονομικών μας δεδομένων. Θα έχει άμεσα οφέλη ο παραγωγικός κόσμος της Κύπρου, αλλά και τα νοικοκυριά.

Εξοικονόμηση ενέργειας
Το σημαντικότερο ίσως βήμα για την ενεργειακή μετάβαση είναι η περαιτέρω εξοικονόμηση ενέργειας. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο που η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας θεωρεί την ενεργειακή απόδοση ως το «πρώτο καύσιμο», αφού η φτηνότερη κιλοβατώρα ενέργειας είναι αυτή που δεν χρειάζεται να καταναλωθεί. Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι σημαντική σε όλους τους τομείς του ενεργειακού συστήματος, αφού επιτρέπει την εξυπηρέτηση των ενεργειακών αναγκών της οικονομίας και της κοινωνίας με χαμηλότερο κόστος.

Η εξοικονόμηση ενέργειας σε κτίρια μπορεί να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας στον οικιστικό τομέα και στον τομέα των υπηρεσιών, προσφέροντας οικονομικό όφελος σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις αντίστοιχα και επιτυγχάνοντας θερμική άνεση το καλοκαίρι και τον χειμώνα. Πέραν της υποχρέωσης για κατασκευή νέων κτιρίων, τα οποία πρέπει να έχουν σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, η προσοχή πρέπει να στραφεί σε υφιστάμενα κτίρια τα οποία είναι χαμηλής ενεργειακής απόδοσης. Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να επιτευχθεί με μια σειρά από παρεμβάσεις, όπως η βελτίωση της θερμομόνωσης του κελύφους των κτιρίων, η επένδυση σε ενεργειακά αποδοτικές τεχνολογίες θέρμανσης και ψύξης (π.χ. αντλίες θερμότητας), αντικαθιστώντας τους παραδοσιακούς λέβητες πετρελαίου, καθώς και η χρήση ενεργειακά αποδοτικότερων ηλεκτρικών συσκευών.

Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζουμε τα οικονομικά κίνητρα που προσφέρονται από το Υπουργείο Ενέργειας για την εξοικονόμηση ενέργειας μέσω σχετικών σχεδίων χορηγιών, πλην όμως αυτά δεν είναι στην κλίμακα που χρειάζεται για να καλυφθούν οι ανάγκες του συνόλου των υφιστάμενων κτιρίων. Εξάλλου τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας μπορούν μακροπρόθεσμα να αποφέρουν σημαντικά οικονομικά οφέλη, αλλά το υψηλό αρχικό κόστος θεωρείται ανυπέρβλητο εμπόδιο. Έτσι αυτό το χρηματοδοτικό κενό θα μπορούσε να μετριαστεί μέσω παροχής χαμηλότοκων δανείων τα οποία θα αποπληρώνονται από τα οικονομικά οφέλη που θα έχουν τα νοικοκυριά ή οι επιχειρήσεις. Αφού θα υπάρχει συνεχής ροή αποπληρωμής κεφαλαίου, αυτά τα δάνεια θα μπορούν να καλύψουν μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας σε σχέση με τις άμεσες χορηγίες. Εντούτοις η επιτυχία αυτού του επιχειρήματος θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή και επαρκή ενημέρωση νοικοκυριών και επιχειρήσεων για τα οφέλη που προσφέρει η εξοικονόμηση ενέργειας. Ανάλογα προγράμματα ενημέρωσης, με τη βοήθεια του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, θα είναι απαραίτητα για αυτόν τον σκοπό.

Η εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία, αν και σχετικά μικρός τομέας στην Κύπρο, μπορεί να τύχει βελτίωσης. Για παράδειγμα, η αντικατάσταση μηχανημάτων με αντίστοιχα νέας τεχνολογίας και πολύ αποδοτικότερα είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Επίσης, η επένδυση σε τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορεί να ικανοποιήσει εν μέρει τις θερμικές ανάγκες του βιομηχανικού τομέα.

Ένας τομέας ο οποίος έχει τεράστια περιθώρια βελτίωσης είναι αυτός των οδικών μεταφορών. Περίπου το 40% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας στην Κύπρο αντιστοιχεί σε αυτόν τον τομέα, με σημαντικό αντίκτυπο στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και αέριων ρύπων. Αυτό το μεγάλο ποσοστό οφείλεται στην εξάρτηση από τα ιδιωτικά οχήματα για τις μετακινήσεις μας. Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως η Κύπρος είναι η τρίτη χώρα στην ΕΕ σε αριθμό επιβατικών οχημάτων κατά αναλογία πληθυσμού. Αναμφίβολα, αυτή η εξάρτηση είναι επακόλουθο των ανεπαρκών μέσων μαζικής μεταφοράς.

Το Εθνικό Σχέδιο της Κύπρου για την Ενέργεια και το Κλίμα αναφέρει ότι προβλέπονται δημόσιες επενδύσεις 500 εκατ. ευρώ για τη δεκαετία που διανύουμε, ούτως ώστε να επιτευχθεί σε κάποιο βαθμό μετάβαση των προσωπικών μετακινήσεων σε αειφόρα μέσα κινητικότητας. Αυτές οι επενδύσεις περιλαμβάνουν αναβάθμιση των υποδομών, όπως λωρίδες για λεωφορεία, στάσεις λεωφορείων, πεζοδρόμια και ποδηλατόδρομοι. Επίσης, με ακόμη 800-900 εκατ. ευρώ θα αυξηθούν τα δρομολόγια και η συχνότητα των αστικών λεωφορείων, για να γίνουν πιο ελκυστική εναλλακτική λύση κινητικότητας, ενώ θα κατασκευαστεί και το πιο φιλόδοξο ίσως έργο, το οποίο αναφέρεται και στο Εθνικό Σχέδιο: η γραμμή τραμ στη Λευκωσία.

Σίγουρα αυτά τα έργα μπορούν να ενθαρρύνουν ένα μέρος του πληθυσμού να ελαχιστοποιήσει τη χρήση ιδιωτικών οχημάτων. Ωστόσο δεν είναι και τόσο βέβαιο ότι θα διατεθούν και τα απαραίτητα κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου και η κοινωνία έχουν την υποχρέωση να ασκήσουν την απαιτούμενη πίεση, ώστε αυτές οι δεσμεύσεις να υλοποιηθούν εντός των καθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων.

Έξυπνα δίκτυα
Τα έξυπνα δίκτυα αποτελούν μια μετεξέλιξη των παρόντων δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού, ώστε να υπάρχει αμφίδρομη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και πληροφοριών μεταξύ των παροχών ηλεκτρισμού και των τελικών καταναλωτών με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών. Η ανάπτυξη έξυπνων δικτύων μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της ζήτησης ηλεκτρισμού, υποβοηθώντας τη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα αναφέρει ως πρώτο βήμα για την επίτευξη έξυπνων δικτύων την εγκατάσταση 400.000 έξυπνων μετρητών μέσα σε χρονικό ορίζοντα 7 ετών.

Διασύνδεση με Ευρώπη και Μέση Ανατολή
Η ηλεκτρική διασύνδεση με γειτονικές χώρες της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου, τόσο προς Ευρώπη όσο και προς Μέση Ανατολή, είναι μια εναλλακτική λύση η οποία παρέχει πολλαπλά οφέλη. Πρωτίστως, και ελλείψει τεχνολογιών αποθήκευσης ηλεκτρισμού, η ηλεκτρική διασύνδεση επιτρέπει την αυξημένη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με μειωμένο ρίσκο ανεπαρκούς παραγωγής ηλεκτρισμού σε περιόδους όπου αυτές οι τεχνολογίες δεν θα είναι διαθέσιμες ή όταν οι συμβατικές μονάδες αντιμετωπίζουν τεχνικά προβλήματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου θα μπορεί να εισάγει ηλεκτρισμό για να ικανοποιήσει την εγχώρια ζήτηση. Παράλληλα, σε περιόδους όπου η παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα ξεπερνά την εγχώρια ζήτηση, το σύστημα της Κύπρου θα μπορεί να εξάγει ηλεκτρισμό στις χώρες της Μέσης Ανατολής ή της ηπειρωτικής Ευρώπης μέσω της Ελλάδας, με το αντίστοιχο οικονομικό όφελος.

Στο παρόν στάδιο, δύο έργα είναι στα σκαριά για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου: το EuroAsia Interconnector και το EuroAfrica Interconnector. Το πρώτο θεωρείται πιο προχωρημένο και είναι αναγνωρισμένο Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ θα συνδέσει το Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα. Το δεύτερο θα συνδέει την Αίγυπτο και την Ελλάδα μέσω Κύπρου και πάλι. Το μέρος των έργων το οποίο θα συνδέει την Κύπρο θα έχει ισχύ 1.000 MW σε καθένα από τα δύο έργα, άρα πιθανή επένδυση και στα δύο έργα θα παρέχει συνολική ισχύ 2.000 MW. Πρόσφατα η ΕΕ ενέκρινε χρηματοδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ για τη διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας-Ευρώπης. Αυτό θα αποτελέσει και το ορόσημο για την κυπριακή ενεργειακή μετάβαση.

Αφού η μέγιστη ζήτηση στην Κύπρο είναι περίπου 1.250 MW, ίσως θα ήταν υπερβολή να αναπτυχθούν και τα δύο έργα, τουλάχιστον στο παρόν στάδιο. Ο αυξημένος εξηλεκτρισμός άλλων τομέων του ενεργειακού συστήματος, όπως οι οδικές μεταφορές και η θέρμανση και ψύξη, πιθανόν να βελτιώσουν τις συνθήκες για οικονομική βιωσιμότητα και του δεύτερου έργου μετά το 2030.

Πράσινα επαγγέλματα και καινοτόμες επιχειρήσεις
Η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να συνεισφέρει στη δημιουργία θέσεων εργασίας, αν υπάρξει ο κατάλληλος εθνικός σχεδιασμός. Ένα παράδειγμα είναι οι ανάγκες τεχνικού προσωπικού για την εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Παράλληλα, οι προβλεπόμενες επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά, τα οποία τώρα εισάγονται εξ ολοκλήρου από το εξωτερικό, ίσως να προσφέρουν τη δυνατότητα ανάπτυξης εγχώριας βιομηχανίας για την εξυπηρέτηση τουλάχιστον μέρους της ζήτησης. Αυτό θα οδηγήσει και σε ευκαιρίες περαιτέρω εξέλιξης της τεχνολογίας, αφού οι καιρικές συνθήκες της Κύπρου προσφέρονται για σχετική έρευνα και ανάπτυξη. Παρόμοια ανάπτυξη γνώρισε στο παρελθόν και η βιομηχανία παραγωγής ηλιακών πλαισίων για τις ανάγκες ζεστού νερού στα σπίτια και τις επιχειρήσεις.

Επίσης, για την κάλυψη των αναγκών σε τεχνικό προσωπικό που θα διεκπεραιώνει τις αναγκαίες ενεργειακές αναβαθμίσεις σε κτίρια θα προκύψει σημαντικός αριθμός θέσεων εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα. Δυστυχώς, η αγορά εργασίας όπως είναι διαμορφωμένη σήμερα δεν μπορεί να εξυπηρετήσει την προβλεπόμενη ζήτηση για τέτοιου είδους προσωπικό, και άρα είναι επιβεβλημένη η δημιουργία εξειδικευμένων ταχύρρυθμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων από το κράτος. Τα συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, μάλιστα, θα μπορούσαν να αφορούν σε μεγάλο βαθμό ανέργους, οι οποίοι θα είναι άμεσα διαθέσιμοι για παροχή υπηρεσιών.

Μια διάσταση που θα δώσει την ευκαιρία για δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων σχετίζεται με το χρηματοδοτικό κενό που υπάρχει για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας. Εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών θα μπορούν να καλύψουν αυτό το κενό μέσω μακροπρόθεσμων συμβολαίων, για παράδειγμα, με οικιακούς πελάτες οι οποίοι θα ενδιαφέρονται για τέτοιες επενδύσεις στις οικίες τους. Η λειτουργία αυτών των επιχειρήσεων θα πρέπει να υποστηρίζεται από το ανάλογο ρυθμιστικό πλαίσιο, άρα το κράτος έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.

Σε ό,τι αφορά τις οδικές μεταφορές, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα για την ανάπτυξη του τραμ της Λευκωσίας και των υποδομών που θα εξυπηρετούν τη διακίνηση με αειφόρα μέσα κινητικότητας. Η μεγαλύτερη συχνότητα δρομολογίων των λεωφορείων είναι πιθανόν να ανταγωνιστεί παρεμφερείς κλάδους, όπως τα ταξί, χάρη στην αύξηση του στόλου των λεωφορείων, όμως, θα είναι δυνατόν να απορροφηθεί ένας σημαντικός αριθμός αυτών των επαγγελματιών οδηγών.

Δημιουργία των πράσινων κοινωνικών εταιρειών
Διαχρονικά, τα έθνη που εξασφάλιζαν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ήταν αυτά που όχι μόνο είχαν επιστημονική και τεχνολογική υπεροχή, αλλά και πρόσβαση σε φτηνή ενέργεια.

Για πρώτη φορά, οι χώρες του Νότου φαίνεται να έχουν ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα: τον ήλιο. Σε μερικά χρόνια ο ήλιος θα αποτελεί βασική πηγή ηλεκτρικής ενέργειας, και αυτό θα κάνει τις χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια πιο ανταγωνιστικές σε όλα τα επίπεδα. Και, βέβαια, οι ιστορίες περί αγωγών και φυσικού αερίου σε λίγα χρόνια θα φαντάζουν τόσο μακρινές, όσο φαντάζει σήμερα ο τηλέγραφος.

Μέσω της πρόσβασης σε φτηνή ενέργεια, θα υπάρχει πρόσβαση σε άφθονο και φτηνό νερό. Σε μία δεκαετία από σήμερα, ο Νότος και η μεσογειακή Αφρική θα εξάγουν ηλιακή ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη. Η έρημος της Σαχάρας θα αποδειχθεί ένας μεγάλος θησαυρός. Ο Νότος θα μπορεί να έχει αυτάρκεια αλλά και τεράστιες εξαγωγικές δυνατότητες.

Ας επικεντρωθούμε όμως στην πατρίδα μας και ας οραματιστούμε τη δημιουργία μιας βιώσιμης εναλλακτικής πράσινης οικονομίας. Ας δούμε σε πρακτικό επίπεδο πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν αειφόρο ενεργειακό κύκλο.

Η παραγωγή και παροχή φτηνού ηλεκτρικού ρεύματος δεν θα είναι απλώς μια σημαντική στήριξη για όλα τα νοικοκυριά και τους πολίτες. Θα φέρει παράλληλα στην επιφάνεια βιοτεχνίες και επιχειρήσεις που σήμερα δεν είναι βιώσιμες, ακριβώς λόγω του ακριβού ρεύματος. Αυτή η εναλλακτική ανάπτυξη θα συμβάλει στη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων ποιοτικής εργασίας.

Για λόγους συντομίας, ας ονομάσουμε αυτό το πρόγραμμα ΚΥΠΡΟΣ 2028. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει, στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου προγράμματος πράσινης ανάπτυξης, να συνεισφέρει με την παραχώρηση χαλίτικης γης συνολικής έκτασης 30 τ.χλμ. για την εγκατάσταση 2.000 MW φωτοβολταϊκών, με μακροχρόνια μίσθωση και ευνοϊκούς όρους. Τα μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα, με τη χρήση εναλλακτικών συστημάτων ηλεκτρικής αποθήκευσης (υδροταμίευση, γιγαντο-μπαταρίες και παραγωγή υδρογόνου), θα μετατρέψουν την Κύπρο σε ενεργειακά αυτόνομη πολιτεία, με τεράστια πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.

Ας εξετάσουμε σε γενική μορφή τα ποσοτικά δεδομένα: Το κόστος 2.000 MW φωτοβολταϊκών μαζί με τα συστήματα ηλεκτρικής αποθήκευσης ανέρχεται γύρω στα 2,4 δισ. ευρώ. Αυτό το σύστημα θα είναι σε θέση να μας εξασφαλίζει αυτόνομη ηλεκτρική ενέργεια σε επίπεδο 100% (εδώ να σημειώσουμε ότι θα υπάρχουν άλλα 1.000 ΜW από ανανεώσιμες πηγές από εγκαταστάσεις που ανήκουν στον ιδιωτικό τομέα). Σήμερα η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου δαπανά γύρω στα 500 εκατ. ευρώ τον χρόνο για την αγορά καυσίμων (σε κανονικές εποχές). Η δαπάνη αυτή θα μηδενιστεί χάρη στο πρόγραμμα ΚΥΠΡΟΣ 2028. Μέσα σε 5-6 χρόνια, δηλαδή, θα εξοικονομηθεί ένα ποσό από την εισαγωγή καυσίμων που θα αποσβέσει ουσιαστικά την επένδυση του προγράμματος στην ολότητά του. Παράλληλα, θα οδηγήσει στη δραστική μείωση της τιμής της κιλοβατώρας (kWh)! Αυτή είναι και η μόνη πραγματική ευκαιρία για τους Κύπριους πολίτες να επωφεληθούν από τη μείωση της τιμής της κιλοβατώρας, καθώς όσοι υπόσχονται δραστική μείωσή της με την άφιξη του φυσικού αέριου τούς παραπλανούν. Για την υλοποίηση του ΚΥΠΡΟΣ 2028 υπολογίζεται να χρειαστεί περίπου μία πενταετία, ενώ το έργο θα πρέπει να εκτελείται σε φάσεις.

Θα υπάρξουν ερωτήσεις ως προς το κατά πόσο είναι εφικτή σε τεχνικό επίπεδο η ενσωμάτωση και προσαρμογή ενός τόσο μεγάλου φωτοβολταϊκού συστήματος στο δίκτυο. Η απάντηση, βέβαια, είναι καταφατική και βρίσκεται στη διεθνή βιβλιογραφία.

Ας μελετήσουμε όμως καλύτερα τη χρηματοδότηση του ΚΥΠΡΟΣ 2028. Ο πληθυσμός της ελεύθερης Κύπρου είναι σήμερα 875.000 κάτοικοι περίπου. Κατά τη δημιουργία της κοινωνικής εταιρείας, θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στον κάθε Κύπριο, ανεξαρτήτως ηλικίας, να συμμετάσχει με την αγορά μίας μετοχής της εταιρείας στην τιμή των 3.000 ευρώ. Πρόκειται για επένδυση πολύ χαμηλού ρίσκου. Τα τραπεζικά ιδρύματα, τα οποία στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον δεν βρίσκουν εύκολα βιώσιμους πελάτες, πιθανότατα να ενδιαφερθούν να χρηματοδοτήσουν μια τέτοια επένδυση. Με αυτό το σχέδιο ο κάθε Κύπριος θα μπορεί να είναι κάτοχος ενός περιουσιακού στοιχείου που θα του αποδίδει (μετά την απόσβεση, σε 5-6 χρόνια) γύρω στα 500 ευρώ τον χρόνο για 20 περίπου χρόνια.

Η πολιτική και κοινωνική σημασία του προγράμματος ΚΥΠΡΟΣ 2028 είναι τεράστια! Οι πολίτες του τόπου μας, οι απλοί άνθρωποι και ειδικά οι νέοι πρέπει να έχουν μερίδιο στην ευημερία, να είναι κομμάτι της παραγωγής και της ανάπτυξης. Ο τόπος μας χρειάζεται ένα καινούργιο μοντέλο, μια καινούργια αρχιτεκτονική ανάπτυξης που θα βάλει στο επίκεντρο την πράσινη οικονομία, την κοινωνία της γνώσης και τη δημιουργικότητα των νέων ανθρώπων. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι κανένας κομματικός σχηματισμός, από τη Δεξιά μέχρι την Αριστερά, δεν έθεσε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του μια τέτοια προσέγγιση. Οι μεγάλες επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας λαμβάνουν πάντα μονοπωλιακό χαρακτήρα. Και αυτή τη λογική θέλει να ανατρέψει η πρόταση μας.

Ένα άλλο καίριο θέμα είναι το πώς θα διοικείται η κοινωνική εταιρεία ΚΥΠΡΟΣ 2028. Όχι βέβαια στα πρότυπα των ημικρατικών οργανισμών ή του Συνεργατισμού. Αυτά τα έχουμε ζήσει και ξέρουμε καλά ποια ήταν τα αποτελέσματα. Προτείνεται η σύσταση μιας διεθνούς επιτροπής με εμπειρία στη διοίκηση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της οποίας θα επιλέγονται κατόπιν αξιολόγησης των αιτήσεων των πολιτών που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την αξιοκρατία και αποτρέποντας, κυρίως, κομματικές παρεμβάσεις.

Η επόμενη μέρα
Το πρόγραμμα ΚΥΠΡΟΣ 2028 θα μπορούσε να μετατρέψει την Κύπρο σε Πράσινη Πολιτεία, προσφέροντάς της πολιτικά πλεονεκτήματα αλλά και σημαντικό ρόλο στη διεθνή κοινότητα. Όπως είναι γνωστό, η στροφή στην πράσινη ανάπτυξη αποτελεί σήμερα τον βασικό άξονα προτεραιότητας για την Ευρώπη και θα μας δώσει πολλές ευκαιρίες για σημαντική χρηματοδότηση. Ευκαιρίες που θα βοηθήσουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τις αγροτικές κοινότητες, τα ερευνητικά κέντρα, τα νοσοκομεία και τα πανεπιστήμια.

Τα οφέλη από αυτή την προσπάθεια θα φανούν άμεσα τόσο σε θέσεις εργασίας όσο και σε βελτίωση των οικονομικών μας δεδομένων. Η δραστική μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος θα οδηγήσει στην ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας και θα επηρεάσει θετικά τις συγκοινωνίες, τον τουρισμό, τη βιομηχανία, τη γεωργία και τα νοικοκυριά. Επιπλέον, θα συμβάλει στην επαναδραστηριοποίηση ενεργοβόρων επιχειρήσεων που εξαφανίστηκαν λόγω της αύξησης της τιμής του ρεύματος, με θετικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας.

Η χώρα μας έχει το μεγάλο πλεονέκτημα της ηλιοφάνειας. Έχουμε δεσμευτεί απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι ένα μεγάλο μέρος του ενεργειακού μας μείγματος θα προέρχεται εντός των επόμενων ετών από τον ήλιο. Με τις συγκεκριμένες προτάσεις μας, αυτός ο στόχος θα υπερκαλυφθεί σύντομα. Όπως προαναφέραμε, αυτό θα μας κάνει πιο ανταγωνιστικούς σε όλα τα επίπεδα. Με την πρόσβαση σε άφθονο και φτηνό νερό, η οποία θα προέρχεται από την πρόσβαση σε φτηνή ενέργεια, μπορούμε να ξαναφτιάξουμε τις λίμνες που χάσαμε, να διορθώσουμε τις ζημιές στα υπόγεια ύδατα, να δούμε από την αρχή την ανάπτυξη του Τροόδους, να στραφούμε προς τις βιολογικές καλλιέργειες, προς όφελος των καταναλωτών αλλά και της οικονομίας μας. Σημειώστε ότι η Γερμανία εξάγει βιολογικά προϊόντα αξίας πέραν των 15 δισ. ευρώ! Ας ανοίξουμε τον δρόμο για μαζική επιστροφή των ανθρώπων στην ύπαιθρο και ας επιτρέψουμε στην κτηνοτροφία να χρησιμοποιήσει νέες μεθόδους παραγωγής. Η ανάπτυξη μιας εναλλακτικής γεωργίας με ευκαιρίες μεταποίησης προστιθέμενης αξίας θα μας δώσει επίσης νέες δυνατότητες παραγωγής ενέργειας από βιομάζα.

Με αυτούς τους όρους, θα έχουμε ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο τουριστικής βιομηχανίας, με ενημερωμένο ανθρώπινο δυναμικό και ευαισθητοποιημένους τουρίστες σε θέματα πράσινης ανάπτυξης. Οι επισκέπτες δεν θα έρχονται στην Κύπρο μόνο για τις παραλίες, τις αρχαιότητες και τη φυσική της ομορφιά, αλλά και για την ποιότητα των υπηρεσιών της, την πράσινη ενέργεια, τα βιολογικά, οργανικά και υγιεινά προϊόντα που θα παράγει η χώρα. Ο τουρίστας στο πιάτο του θα έχει έναν κόσμο που θα προέρχεται πραγματικά από την τοπική φύση. Θα δημιουργήσουμε έτσι μια καινούργια εικόνα για την πατρίδα μας, μια Πράσινη Πολιτεία.

Κι έτσι θα αρχίσει να δημιουργείται ένας αειφόρος, πράσινος κύκλος! Το φτηνό ηλεκτρικό ρεύμα θα θέσει αμέσως τα θεμέλια για νέο σχεδιασμό του συγκοινωνιακού δικτύου, με επίκεντρο τις ηλεκτρικές συγκοινωνίες. Για πρώτη φορά, οι εξωτερικές επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα θα είναι εφικτές και οικονομικά συμφέρουσες. Η κυπριακή αστική κοινωνία θα μπορέσει να απαλλαγεί από το τρίτο και ίσως και το δεύτερο οικογενειακό αυτοκίνητο, με θετικές συνέπειες στη μείωση των εισαγωγών και την εξοικονόμηση καυσίμων, αλλά και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις σύγχρονες δημόσιες μεταφορές.

Η ηλιακή ενέργεια έχει φέρει μεγάλη ελπίδα στην ανθρωπότητα χάρη στην αποκεντρωμένη της μορφή. Το συγκριτικό της πλεονέκτημα είναι ότι ανήκει σε όλους, σε όλη την κοινωνία, δεν έχει τα χαρακτηριστικά της συγκεντρωμένης ισχύος των μεγάλων ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων. Δεν είναι δυνατόν η ηλιακή ηλεκτρική ενέργεια να μοιράζεται μόνο σε ιδιωτικά μονοπώλια, στην ίδια λογική που το πολιτικό σύστημα μοιράζει άδειες σε ισχυρούς επιχειρηματίες. Είναι γνωστό ότι η ΕΕ προσπαθεί να εισαγάγει τον ανταγωνισμό μέσω της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη και η ειδική περίπτωση της ενεργειακά απομονωμένης Κύπρου, με περιορισμένη προοπτική πραγματικού ανταγωνισμού.

Β. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Ένας δυνατός βιομηχανικός τομέας συμβάλλει τα μέγιστα στη σταθερότητα μιας οικονομίας, αντίθετα με τις υπηρεσίες και τις κατασκευές, που παρέχουν μεσοπρόθεσμα αντί για μακροπρόθεσμα οφέλη. Όλοι οι οικονομικοί τομείς πρέπει να προωθούνται για μια ισορροπημένη οικονομία η οποία θα είναι ανθεκτική στις σημαντικές προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος. Αυτό έχει αναδειχθεί επιτακτικά την τελευταία δεκαετία με την οικονομική κρίση, την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Το μοντέλο ανάπτυξης της Κύπρου τις τελευταίες δεκαετίες βασιζόταν στην ανάπτυξη των υπηρεσιών και των κατασκευών, παραμελώντας τους τομείς της γεωργίας και της βιομηχανίας. Ως αποτέλεσμα, η συνεισφορά της βιομηχανίας στο ΑΕΠ της Κύπρου είναι μόλις 7,9%, ενώ της Γερμανίας 20% και 15% ο μέσος όρος της Ευρώπης.

Ανάλυση της Eurostat δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές χώρες με υψηλότερες συνεισφορές της βιομηχανίας στο ΑΕΠ έχουν μεγαλύτερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης. Επιβάλλεται ο άμεσος εκσυγχρονισμός του σημερινού κυπριακού μοντέλου ανάπτυξης για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας, με κύριο γνώμονα την πράσινη ανάπτυξη και κύριο στόχο την αύξηση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.

Το νέο οικονομικό μοντέλο για την Άλλη Κύπρο που προτείνει το Νέο Κύμα περιλαμβάνει την ανάπτυξη του βιομηχανικού τομέα στην Κύπρο με τους εξής στόχους και χαρακτηριστικά:

  1. Να συνεισφέρει 20% στο ΑΕΠ (ευρωπαϊκός στόχος) για εξισορρόπηση της οικονομίας.
  2. Να βασίζεται στην έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία για υψηλότερη προστιθέμενη αξία.
  3. Να έχει βασικό γνώμονα την αειφορία, την πράσινη ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία.
  4. Να δημιουργεί ποιοτικές θέσεις εργασίας.
  5. Να δημιουργεί προοπτικές για εξαγωγές διεθνώς.
  6. Να μην επιβαρύνει το περιβάλλον.

Για να επιτευχθούν τα πιο πάνω, χρειάζεται να αντιμετωπιστεί το θέμα από δύο πλευρές ταυτόχρονα.

Μείωση δυσκολιών
Να απαλειφθούν τα προβλήματα που δυσχεραίνουν την ανάπτυξη της βιομηχανίας.

• Βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα για μειωμένο διοικητικό βάρος, καλλιέργεια συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων-δημοσίου και βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
• Προγράμματα και δράσεις για την ευθυγράμμιση των δεξιοτήτων που παρέχει το εκπαιδευτικό σύστημα με τις ανάγκες της βιομηχανίας.
• Δράσεις για μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η επιτάχυνση της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού και της χρήσης φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, μέχρι να αυξηθεί η χρήση ΑΠΕ.
• Ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής, με έμφαση σε προϊόντα που μπορούν να τύχουν βιομηχανικής επεξεργασίας για εξαγωγές (χυμός ροδιού, χαρουπόμελο, βότανα κ.λπ).

Αύξηση ευκολιών
Να δημιουργηθούν και να εφαρμοστούν νέα προγράμματα που να προωθούν και να βοηθούν την ανάπτυξη της βιομηχανίας.

• Άμεση δημιουργία πηγών χρηματοδότησης καινοτόμων βιομηχανιών και επιχειρήσεων (επενδυτικά ταμεία ή/και τράπεζα ανάπτυξης με διαχείριση από ανεξάρτητους ειδικούς, Κύπριους ή ξένους). Από τις 135 χώρες που έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση, η Κύπρος κατατάσσεται 120ή για μετοχικά κεφάλαια (equity financing) και 110η για επιχειρηματικά κεφάλαια (venture capital).
• Δημιουργία νέων στοχευμένων προγραμμάτων χορηγιών για ενίσχυση:

  1. της τεχνολογικής καινοτομίας για δημιουργία ανταγωνιστικών προϊόντων στη διεθνή αγορά και σε νέους τομείς (π.χ. ιατρικά προϊόντα, αμυντική βιομηχανία κ.λπ.),
  2. της δημιουργίας βιομηχανιών πράσινων τεχνολογιών και
  3. της δυνατότητας των βιομηχανιών να εξάγουν τα προϊόντα τους.

• Προώθηση της έλευσης του κυπριακού φυσικού αερίου στην Κύπρο, όχι μόνο για ηλεκτροπαραγωγή, αλλά και για την ανάπτυξη βιομηχανιών με πρώτη ύλη το φυσικό αέριο.
• Πρόγραμμα κρατικής δανειοδότησης για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις οροφές βιομηχανικών μονάδων, με αυτόματη αποπληρωμή από την εξοικονόμηση κόστους.

Οι πιο πάνω δράσεις είναι πλήρως συμβατές με τη Νέα Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Πολιτική, με έμφαση στο περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και την κυκλική οικονομία, που είναι βασικά στοιχεία του σύγχρονου οικονομικού μοντέλου που προτείνει το Νέο Κύμα για την Άλλη Κύπρο. Ως εκ τούτου, η βιομηχανική πολιτική της Άλλης Κύπρου είναι συνυφασμένη με τις πολιτικές ενέργειας και καινοτομίας για μια ευθυγραμμισμένη και αποτελεσματική διακυβέρνηση.

Mια αξιόπιστη λύση του Κυπριακού θα συμπληρώσει την εικόνα της «Άλλης Κύπρου», με πρόταση από το Νέο Κύμα η οποία περιλαμβάνει, πέραν των δύο κοινοτικών ζωνών, και μια ομοσπονδιακή περιφέρεια ανάπτυξης, με κατοίκους και από τις δύο κοινότητες, η οποία μπορεί να αποτελέσει μια περιοχή ειδικής οικονομικής ανάπτυξης και μπορεί να φέρει τις δύο κοινότητες πιο κοντά.

Η προώθηση αυτής της ομοσπονδιακή περιφέρεια ανάπτυξης ως περιοχής ανάπτυξης υψηλής τεχνολογίας για παραγωγή εξειδικευμένων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας για εξαγωγές θα προσελκύσει ξένες επενδύσεις. με πολλαπλά οφέλη, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και πολιτικά και αναπτυξιακά. Πολλοί ξένοι επενδυτές θα είναι πρόθυμοι να επενδύσουν σε βιομηχανίες παραγωγής προϊόντων υψηλής τεχνολογίας για τις αγορές της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής σε μια επανενωμένη, ευρωπαϊκή Κύπρο – την Άλλη Κύπρο.


[1] https://www.nature.com/articles/s41467-018-06358-z

[2] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Passenger_cars_in_the_EU

[3] https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/cy_final_necp_main_en.pdf

[4] https://euroasia-interconnector.com/eu-funding-cef-of-e657million-for-the-euroasia-interconnector/

New Wave News

Ενημερωθείτε πρώτοι για τις εξελίξεις και την πορεία του κινήματος!

* Με την αποστολή του email σας αποδέχεστε την επεξεργασία του για σκοπούς ενημέρωσής σας σχετικά με τα νέα του Κινήματος. Μπορείτε να αφαιρέσετε τα στοιχεία σας ανα πάσα στιγμή. Τα στοιχεία σας τυγχάνουν χειρισμού στη βάση της Πολιτικής Διαχείρισης Προσωπικών Δεδομένων του Κινήματος.

Νέο Κύμα - Volt Cyprus
X